Oxenfoord Castle

Oryginalny, XVI-wieczny zamek Oxenfoord przyjmował postać dość typowej, położonej na planie litery „L” wieży mieszkalno – obronnej. W parterowej części jej głównego bloku (o wymiarach 15.2 na 8.5 metrów) mieściła się obszerna spiżarnia z kolebkowym sklepieniem. Na pierwszym piętrze ulokowany był hall – najbardziej reprezentacyjna sala zamku. Ponad nim, na dwóch kolejnych piętrach znajdowały się natomiast prywatne komnaty lorda i jego najbliższej rodziny. Nie jest wykluczone, że dodatkowe pomieszczenia mieszkalne, przeznaczone do użytku służby, mieściły się także na poddaszu.
Parterowe pomieszczenie mniejszego skrzydła (o wymiarach 7.3 na 5.4 metrów), podobnie jak miało to miejsce w przypadku głównego bloku, przykryte było kolebkowym sklepieniem. Ponad nim zostały osadzone spiralne schody zapewniające komunikację pomiędzy kolejnymi piętrami głównego bloku.
Pełna wysokość wieży wynosiła około 13 metrów. W odróżnieniu od wielu tego typu szkockich budowli mieszkalno – obronnych szczyt Oxenfoord pozbawiony był zarówno chodnika straży i osłaniającego go kamiennego parapetu. Zamiast tego narożniki całej budowli wyposażone zostały w niewielkie, okrągłe bartyzany.
W roku 1782, za sprawą słynnego szkockiego architekta – Roberta Adama (ur. 1728 – zm. 1792), na bazie oryginalnej wieży powstał okazały, prostokątny w planie dwór. Ten, do obecnej, naprawdę imponującej formy, został przebudowany w roku 1842 przez kolejnego znanego architekta – Williama Burna (1789 – 1870). Wśród elementów dodanych przez Burna, szczególną uwagę symetryczna fasada północno – wschodniego skrzydła wraz z nowym, sporych rozmiarów wejściem.
Cały budynek ozdabiają też liczne bartyzany, krenelaże, narożne wieżyczki oraz przeróżnych rozmiarów i kształtów okna.

Historia Oxenfoord Castle

Posiadłość Oxenfoord oryginalnie należała do rodu Riddells. W XII wieku przeszła ona jednak na własność rodziny MacGills. Oni też, w XVI wieku wybudowali wspomnianą mieszkalno – obronną wieżę. Nie jest przy tym wykluczone, że powstała ona w miejscu znacznie starszej warowni.
Jeden z członków rodu David MacGills of Cranston – Riddell, Nisbet and Oxenfoord w latach 1582 – 1589 pełnił funkcję Lorda Adwokata (Lord Advocat lub King’s Advocate był naczelnym urzędnikiem prawnym szkockiego rządu i Korony). Kolejny przedstawiciel rodu – James MacGill (zm. 1663) w roku 1651 został mianowany 1-szym wicehrabią Oxfuird. Posiadłość Oxenfoord pozostała w rękach MacGillów do roku 1645. Wówczas, na podstawie kontraktu małżeńskiego pomiędzy córką Jamesa MacGilla – Elizabeth MacGill (zm. 1692) i Thomasem Hamilton of Fala and Preston stała się ona własnością rodu Hamiltonów. Ich syn – Thomas Hamilton (zm. 1779), w późniejszych latach przybrał nazwisko Hamilton – MacGill of Fala and Oxenfoord.
W roku 1760, córka Thomasa – Elizabeth Hamilton – MacGill wbrew woli ojca poślubiła swojego kuzyna – sir Johna Dalrymple (1726 – 1810), 4-ego Baroneta. W roku 1771 sir John opublikował swój słynny pamiętnik „Memoirs of Great Britain and Ireland from the dissolution of the last parliament of Charles II until the sea battle of La Hogue”, (“Pamiętniki Wielkiej Brytanii i Irlandii od momentu rozwiązania ostatniego parlamentu króla Karola II (Charles II, 1630 – 1685), aż do bitwy morskiej pod La Hougue (1-4 czerwca 1692”). Oxenfoord stał się własnością sir Johna i jego żony dopiero w roku 1779. Niedługo później podjęli oni też decyzję o przebudowie oryginalnej wieży w okazałą, nowoczesną rezydencję. Zadanie to zostało powierzone Robertowi Adamowi, który nieco wcześniej (na przełomie lat 1777 – 1792) podobną pracę wykonał w słynnym Culzean Castle. Faktycznie, w przedstawionym przez niego projekcie nowego zamku Oxenfoord łatwo było zauważyć nawiązania do Culzean (obecnie plany te przechowywane są w londyńskim muzeum Soane). Główną różnicą pomiędzy nimi były jedynie nieco niższe skrzydła Oxenfoord. W tym samym czasie do zamku, za sprawą innego szkockiego architekta Alexandra Stevensa (1730 – 1796) został doprowadzony nowy, kamienny most (wcześniej Stevens współpracował z Adamem między innymi przy budowie mostu w Ayr). W dalszej kolejności zastąpiono także stary kościół i cmentarz nowszymi wersjami.
Odnowiona posiadłość Oxenfoord natychmiast osiągnęła status głównej siedziby rodu Dalrymple. W roku 1786 gościł w niej słynny angielski prawnik, pisarz i podróżnik James Boswell, 9-ty laird of Auchinleck (1740 – 1795).
Po śmierci sir Johna (26 lutego 1810 roku) – Oxenfoord przypadł w udziale jego najstarszemu synowi – John’owi (1771 – 1853), 5-emu Baronetowi. John, generał brytyjskiej armii, w roku 1840, po bezpotomnej śmierci jego dalszego kuzyna Johna Dalrymple, 7-ego hrabiego Stair (1784 – 1840), przejął tytuł 8-ego hrabiego Stair. Od tej pory Oxenfoord Castle stał się główną siedzibą hrabiów Stair. Pełnił on tą funkcję, aż do czasów Johna Jamesa Hamiltona – Dalrymple, 12-ego hrabiego Stair (1879 – 1961), który po roku 1914 przeniósł ją do położonego w regionie Galloway – zamku Lochinch.
W roku 1842 – John wraz z swoją żoną Adaminą Duncan (zm. 1857), córką słynnego admirała Adama Duncana, 1-ego wicehrabiego Duncana of Camperdown (1731 – 1804, Duncan był dowódcą bytyjskiej floty w zwycięskiej bitwie z flotą Republiki Batawskiej pod Camperdown, dnia 11 października 1797 roku), podjęli decyzję o kolejnej rozbudowie zamku. Pracami tymi pokierował William Burn, pionier szkockiego stylu baronialnego. Trzeba jedak przyznać, że w przypadku Oxenfoord, Burn bardziej jednak nawiązał do klasycystycznych osiągnięć swojego wielkiego poprzednika – Roberta Adama, niż do własnego stylu.
Za sprawą 8-ego hrabiego Stair w Oxenfoord utworzono także piękne arboretum. Wiele uwagi poświęcał mu także młodszy brata i następca Johna – North Dalrymple, 9-ty hrabia Stair (1776 – 1864).
O ile, zarówno syn Northa – sir John Hew Hamilton Dalrymple (1819 – 1903), 10-ty hrabia Stair, jak i jego wnuk – Hamilton Dalrymple (1848 – 1914), 11-ty hrabia Stair, traktowali Oxenfoord jako swoją główną siedzibę, to 12-ty hrabia – John James Hamilton – Dalrymple przeniósł ją już do zamku Lochinch. Ten, aż do dnia dzisiejszego pozostaje główną siedzibą rodu.
W roku 1931, w Oxenfoord Castle, głównie za sprawą Lady Marjory Hamilton – Dalrymple (1888 – 1971), córki Hamiltona, 11-ego hrabiego Stair, została utworzona prywatna szkoła dla dziewcząt. Działa ona do roku 1984.

Obecnie, Oxenfoord Castle wynajmowany jest do spotkań biznesowych i uroczystości weselnych.
Dodatkowow w piwnicach północno – wschodniego skrzydła zamku swoją siedzibę ma firma „Corney & Barrow Scotland Ltd”, zajmująca się dystrybucją alkoholi.
Okazjonalnie, zwykle raz do roku (w ramach organizacji „Gardens of Scotland”), otaczające zamek tereny także są udostępnione dla zwiedzających.

 
Oficjalna strona zamku:www.oxenfoord.co.uk