Castle Campbell

Najwcześniejsza wzmianka o przepięknie położonym zamku Campbell pochodzi z bulli papieskiej z roku 1466. Dotyczy ona wymierzenia przez kościół szkocki kary Walterowi Stewart of Lorne (ur. po 1379 – zm. 1481/1489) za zniszczenie (spalenie) “dworu z wieżą położoną w Glowm w okręgu Dollar”. Wedle statutu z 9 kwietnia 1465 roku, okoliczne ziemie Dollar były wówczas dzierżawione przez klan Stewart of Innermeath and Lorn. Jednocześnie stanowiły też faktyczną własność biskupstwa Dunkeld. Na podstawie tego można zatem wnioskować, że w przeciągu właśnie roku 1465 pomiędzy Walterem Stewart, a biskupem Thomasem Lauderem (ok. 1400 – 1481) doszło do jakiegoś poważnego zatargu, którego finałem było zniszczenie wspomnianego zamku. W tym miejscu trzeba też jednak wspomnieć, że ślady pierwszej warowni w Dollar datowane są na XIII lub nawet XII wiek. Teorię tą (pomimo braku zachowanym materiałów źródłowych) potwierdza bezsprzecznie trawiasty kopiec, integralna część tzw. gródka stożkowatego, którego zachowany fragment ściśle przylega do północnej ściany wieży. Warownie tego typu zostały bowiem wprowadzone w Szkocji przez przybyszów flandryjskich i anglo-normańskich już w XII wieku. Istotną ich częścią była ponadto otaczająca je fosa. W tym przypadku, niewielki odcinek bagnistej niegdyś fosy zachował się od północno – wschodniej strony zamku. Sama nazwa Glowm pochodziła od zaczerpniętego z języka gaelickiego wyrazu Gloom lub Glume, które miało oznaczać “przepaść”. To z kolei, nawiązywać miało zapewne do samego położenia zamku, wysoko na szczycie skalnego występu otoczonego przez potoki Care i Sorrow. Określenie Castle Gloom lub Glume pozostało w użyciu, aż do roku 1489.

Najbardziej majestatyczną częścią obecnego kompleksu stanowi, położona na planie prostokąta, XV- wieczna wieża mieszkalno – obronna, będąca typowym przykładem szkockiej budowli obronnej z tego okresu. Za jej budowniczego uznaje się Colina Campbella (ok. 1433 – 1493), który w posiadanie ziem Gloom wszedł w roku 1465 poprzez małżeństwo z Isabel Stewart (przed 1463 – 1510). Sama budowla sięga około 18 metrów wysokości, przy murach dochodzących do 2.3 metrów szerokości i opatrzonych w nieliczne i raczej małe otwory okienne. Wyszczególnia się w niej cztery główne piętra z których wszystkie, z wyjątkiem jedynie drugiego, posiadają kamienne, kolebkowe sklepienia. Dostęp do wnętrza wieży możliwy był przez dwa wejścia. Główne, ulokowane od strony południowej prowadzi wprost na pierwsze piętro budowli, do znajdującego się tutaj wielkiego hallu. Kolejne, przeznaczone raczej dla zamkowej służby położone było od strony zachodniej. Oryginalnie, z uwagi na nierówność terenu na jakim wybudowano zamek znajdowało się ono też o wiele wyżej, niż obecnie. Wejście to podobnie prowadzi na poziom pierwszego piętra wieży. W odróżnieniu jednak od głównego rozwidla się pozwalając zarówno na dostęp (za pomocą krótkiego pasażu) do spiżarni umieszczonej na parterze wieży, jak i (poprzez schody umieszczone w północno – zachodnim rogu wieży) do wielkiego hallu. Wspomniana spiżarnia pierwotnie posiadała jedynie dwa niewielkie, szczelinowe okna osadzone w południowej ścianie. Jedno z nich w późniejszych latach zostało jednak znacznie powiększone, stając się tym samym przejściem do dobudowanych tutaj około roku 1600 spiralnych schodów. Główne wejście poprzez mały przedsionek prowadzi do wielkiego hallu. Oryginalnie dostęp z zewnątrz do tego poziomu był możliwy jedynie poprzez drewniane schody, które około roku 1600 zostały zastąpione ich kamiennymi odpowiednikami. Po prawej stronie wspomnianego przedsionka położona jest wąska komora, której zasadniczym elementem jest osadzony w grubości muru niewielki loch. Dostęp do tej celi (2.2 na 0.9 metrów) możliwy był jedynie od góry. Wielki hall, o łącznych wymiarach 8.5 na 4.8 metrów posiada okna położone od trzech stron: wschodniej (niewielki lufcik nad włazem lochu), zachodniej i (największe z nich) południowej. W południowo – zachodnim rogu, w grubości muru umieszczone zostały także spiralne schody prowadzące na wyższe piętra wieży. W komnacie tej warto ponadto zwrócić uwagę na sporej wielkości kominek z łukowym nadprożem oraz wnękę w północnej ścianie, pełniąca oryginalnie rolę bufetu. W niektórych przypadkach, zwykle podczas oficjalnych spotkań i posiłków wystawiana w niej była reprezentacyjna patera lorda zamku. Drugie piętro wieży przeznaczone było najprawdopodobniej na sypialnię i pokój dzienny. Jako jedyne w zamku nie posiada ono kamiennego sklepienia. Drewniany sufit oparty został na kamiennych wspornikach. We wschodniej części pokoju, z niezrozumiałych przyczyn te ostatnie są rozstawione znacznie szerzej. Kominek umieszczony jest tutaj w ścianie północnej. Niewielki zakamarek po jego prawej, wewnętrznej stronie służył najprawdopodobniej do przechowywania soli. W północno – wschodnim rogu znajdują się ponadto: latryna, ściek oraz umieszczona w grubości ściany półka na oliwną lampkę. Wszystkie okna na tym piętrze zostały w późniejszych latach zmodyfikowane (w szczególności znacznie powiększone zostało okno południowe). W południowo – wschodnim rogu komnaty umieszczony jest także niewielki zakamarek, pełniący rolę garderoby. Trzecie piętro wieży zaadaptowane było na główną sypialnię lorda. Obecne wejście zostało przerobione z oryginalnie położonej tam garderoby około roku 1600, kiedy do wieży zostało dobudowane wschodnie skrzydło zamku. W tym samym czasie drewniany sufit został zastąpiony kamiennym, kolebkowym sklepieniem z licznymi gurtami (łukami wzmacniającymi). Dodanie sklepienia wymusiło też jednak zablokowanie południowego okna. W zamian zostało wykute niewielkie okienko w ścianie północnej (jedyne z tej strony zamku). Kolejne dwa okna znajdują się w ścianach wschodniej i zachodniej. Najbardziej intrygującym elementem wystroju tej sali są dwie groteskowe maski umieszczone na suficie. Najprawdopodobniej stanowiły one wyobrażenie popularnego w mitologii celtyckiej tzw. “the Green Man” – “zielonego człowieka” – symbolu odrodzenia. Z otworów ich ust zwisały krótkie łańcuchy na których następnie zawieszano oliwne lampy. Nadproże kominka umieszczonego we wschodniej ścianie oryginalnie ozdobione było inskrypcją. Latryna podobnie jak na drugim piętrze została umieszczona w północno – wschodnim rogu. Oryginalny dach wieży zawalił się po roku 1654 i został zastąpiony nowym dopiero w roku 1948. Wokół niego położony jest tzw. chodnik obronny. Wysunięty poza lico muru parapet z zaokrąglonymi, otwartymi rogami wsparty jest na kamiennych konsolach. Z oryginalnych gargulców, służących odprowadzaniu zbierającej się na chodniku wody, zachował się tylko jeden na północno – zachodnim rogu wieży. Niestety także on jest niekompletny (pozbawiony głowy), po pozostałych trzech zachowały się tylko niewielkie fragmenty. Około roku 1500 na południe od wieży wybudowano kolejne skrzydło mieszczące nowy reprezentacyjny hall oraz dodatkowe komnaty sypialne. Na parterze tego budynku, (osadzonym nieco poniżej linii głównego dziedzińca) znajduje się pięć oddzielnych spiżarni. Każda z nich posiada kamienne, kolebkowe sklepienie i tylko jedno niewielkie, szczelinowe okno, położone od strony południowej. Dostęp do tych pomieszczeń prowadził jednak z wspólnego, zewnętrznego korytarza. Na zachodnim końcu budynku ulokowano ponadto pasaż łączący dziedziniec z położonymi nieco dalej ogrodami. Dostęp na pierwsze piętro budowli możliwy był poprzez dwie wieże schodowe. Pierwsza z nich, położona na zachodnim rogu budynku prowadziła do niższej części hallu i kuchni. W większości przypadków wykorzystywana była też jedynie przez zamkową służbę. Bezpośrednio nad jej wejściowymi drzwiami wciąż można dostrzec trzy tarcze herbowe. Ponad nimi, blisko samego szczytu wieży wmurowany był też kolejny panel heraldyczny. Oryginalnie wszystkie one pomalowane były w jaskrawe barwy. Kolejna wieża leżąca od wschodniej strony pozwalała na dotarcie do wyższego poziomu hallu i leżących po tej stronie dwóch komnat sypialnych. Ta, w odróżnieniu od swojej poprzedniczki wykorzystywana była głównie przez lorda i jego rodzinę oraz ewentualnych, znamienitych gości. Obydwie wieże, połączone dodatkowo wspólnym korytarzem, posiadały także takie samo finezyjne zwieńczenie w postaci oktagonalnej bartyzany. Wydaje się, że główna idea tych obiektów została zapożyczona z królewskiej kwatery, zwanej Old King’s Building, wybudowanej dla Jamesa IV (1473 – 1513) na zamku Stirling. Teoria ta wydaje się całkiem rozsądną z uwagi, że hrabia Campbell który z pewnością bywał częstym gościem na królewskim dworze, mógł tam też łatwo podpatrywać najnowsze rozwiązania architektoniczne i stosować je później także we własnych zamkach. Na pierwszym piętrze budowli znajdował się główny hall (sala bankietowa) o łącznych wymiarach 12.8 na 6 metrów. W jego północnej ścianie umieszczono wielkie palenisko, mające ogrzewać wnętrze podczas oficjalnych spotkań. Możliwe, że mniejszy kominek znajdował się także we wschodniej ścianie. Dostęp dziennego światła zapewniał tu szereg niewielkich okien ulokowanych w południowej ścianie budowli. Wieczorami funkcję tą przejmowały oczywiście liczne lampy oliwne. Sam hall stanowił pojedynczą, okazałą salę z wysoko osadzonym drewnianym dachem. Jego wewnętrzne ściany były otynkowane i przystrojone kolorowymi zasłonami. Istotnym dodatkiem była tu też z pewnością kosztowna zastawa stołowa wystawiana w najbardziej ekspozycyjnym miejscu. Na obydwu końcach hallu położone zostały dodatkowo (na dwóch poziomach) kolejne pomieszczenia. Od strony zachodniej dolna część została zaadoptowana na kuchnię, podczas gdy powyżej umieszczona została komnata sypialnia. Po wschodniej stronie znajdowały się natomiast tylko komnaty sypialne. W późniejszych latach, wraz z dodaniem kolejnych pomieszczeń na wschodnim krańcu budowli, sala wielkiego hallu uległa znacznemu zmniejszeniu. Jednocześnie powiększono też wszystkie okna oraz w grubości południowego muru wykuto latryny. Wschodnie skrzydło zamku datowane na rok około 1600 wybudowane zostało na bazie starszych budynków. Na obydwu jego rogach: północno – zachodnim i południowo – zachodnim oparte zostały kolejne wieżyczki schodowe, łączące każde kolejne piętro wspólnym korytarzem. Dodatkowo wieżyczka „północna” miała także za zadanie łączyć nowe skrzydło z poszczególnymi piętrami głównej, XV-wiecznej wieży. Jej „południowa” odpowiedniczka miała natomiast pełnić analogiczną rolę względem starszego skrzydła południowego. Do tego celu, oczywiście po odpowiedniej przebudowie, została więc zaadoptowana tzw. wieżyczka zachodnia, wspomniana przy okazji opisu skrzydła południowego. Frontowa fasada całego budynku ozdobiona jest ponadto sznurowym ornamentem określającym poziomy poszczególnych pięter. W jego parterowej części zachowała się też zgrabna, elegancka loggia. Stanowi ona pewnego rodzaju unikat, jako że tego typu otwarte galerie były niezbyt popularne w wietrznej i deszczowej Szkocji. Oprócz zamku Campbell podobne można było zaobserwować jedynie w zamkach St Andrews i Huntly. Dwie komnaty umieszczone na parterze tego skrzydła posiadają kolebkowe sklepienia wzmocnione dodatkowo gurtami, czyli podobnie jak ma to miejsce w przypadku trzeciego piętra głównej wieży. Wyższe piętra w całości przeznaczone zostały na dodatkowe kwatery prywatne. Obecnie mieszczą się w nich pomieszczenia gospodarcze oraz biura kustosza, które nie są udostępnione dla zwiedzających. Główna, łukowata brama wjazdowa ulokowana jest w północnej części potężnego kurtynowego muru. Ten, w całości pochodzący z XVI wieku, zastąpił oryginalnie broniącą dostępu do dziedzińca i zamkowych budynków drewnianą palisadę. Ciekawym elementem tej kluczowej dla bezpieczeństwa całego kompleksu nowej zapory są między innymi dwa paszczowe otwory strzelnicze flankujące główne wejście. Dodatkową ochronę stanowiły tu także masywne, dębowe drzwi odpowiednio wzmocnione żelaznymi okuciami, wewnętrzny, kamienny pasaż oraz położona po jego zachodniej stronie niewielka stróżówka. Oryginalne, leżące od wschodu wejście tej ostatniej zostało w następnych latach zamurowane. W tej sytuacji nowe zostało przeniesione na stronę południową. Obecnie w pomieszczeniu tym znajduje się kasa i zamkowy sklepik. Także po przeciwnej stronie pasażu istniał niewielki, zapewne gospodarczy budynek. Na zachodniej ścianie wieży (na lewo od widocznego wejścia) możliwa jest do zauważenia podłużna linia, będąca miejscem oparcia dachu tej budowli. Na południe od całego kompleksu położone były ponadto ogrody zamkowe. Chociaż nie zachowały się żadne wzmianki o ich wyglądzie, to wydaje się całkiem prawdopodobnym, że nie różniły się one zbytnio od innych ogrodów, zakładanych w tym samym okresie. Głównym ich elementem były zatem klomby i drzewka, pomiędzy którymi wytyczone były ścieżki do spacerowania. W zachodniej części ulokowana była też zapewne ogrodowa kuchnia. Ciekawym elementem jest tu także, położony od południowo – zachodniej strony kamienny, fragmentarycznie zachowany pasaż. Tradycyjnie nosi on nazwę “Pulpitu Johna Knoxa”. Wedle lokalnych przekazów właśnie z tego miejsca, w roku 1566, słynny szkocki reformator tłumaczył zgromadzonej tutaj okolicznej ludności protestanckie zasady wiary. Zgodnie z prawdą jednak Knox (ok. 1510 – 1572) swoje nauki wygłaszał raczej z zamkowych murów. Pasaż ten faktycznie był więc raczej poterną, którą w przypadku ataku mieszkańcy zamku mogli uciec w stronę doliny. Trzeba przyznać też jednak, że droga ta musiała być wyjątkowo niebezpieczna. Sam koniuszek kamienistego występu, na którym wybudowano poternę nazywany jest “Kemp’s Score”. Wedle tradycji na nim stracony został wspomniany Kemp, skazany za kradzież królewskiego obiadu w pałacu Dunfermline. W trakcie Wojen Trzech Królestw (1644 – 1651) sir Archibald Campbell, 8-my hrabia Argyll (1607 – 1661) był kluczową postacią obozu protestanckiego, czynnie występując przeciwko królowi Charles’owi I (1600 – 1649). Nie dziwnym więc, że rodzinna siedziba Archibalda szybko stała się obiektem ataku wojsk rojalistów. W roku 1645 po wielkim zwycięstwie pod Kilsyth (15 sierpnia) dowódca wojsk królewskich sir James Graham, 1-szy markiz Montrose (1612 – 1650) poprowadził swoją armię w stronę Dollar. Pozostające w niej oddziały klanu MacLeans (tradycyjnych wrogów klanu Campbell) przeprowadziły niszczycielski atak na miejscowości Dollar i Muckhart. W archiwach szkockich w związku z tym wydarzeniem zachowała się dramatyczna odezwa (i żądanie odszkodowania) mieszkańców obydwu miejscowości do szkockiego parlamentu. W jej fragmencie czytamy, że “wszystkie domy zostały spalone, zboże zniszczone, dobra skradzione… przez wrogów szkockiego kościoła i rebeliantów Jamesa Grahama oraz towarzyszących mu “cholernych” Irlandczyków”. Decyzją Parlamentu z tego samego roku skarżącym zostało wypłacone pewne odszkodowanie za poniesione straty. Z posiadłości Stewartów of Rosyth (rodziny wspierającej króla Charlesa I) zostało im także przekazane drewno do odbudowy domostw. Ponadto hrabia Argyll otrzymał 22 tysiące merks (merk – srebrna moneta szkocka) na pokrycie pozostałych szkód. Podczas rajdu wojsk Montrose’a zaatakowany został także sam zamek. Wydaje się jednak, że atak ten został odparty stosunkowo niewielkim nakładem sił. Wbrew utartym przekonaniom więc, twierdza Campbell nie została wówczas zdobyta, a jedynie lekko uszkodzona. Jej faktyczny koniec, jako rezydencji hrabiów Argyll, nastąpił jednak już 9 lat później, w roku 1654. Po egzekucji króla Charlesa I (30 stycznia 1649) i następnej markiza Montrose’a (21 maja 1650) Archibald Campbell został wiernym poplecznikiem syna ściętego króla, kolejnego Charlesa (1630 – 1685). Szybko stał się też szefem administracji nowego władcy. Po klęsce Szkotów w bitwie pod Dunbar dnia 3 września 1650 roku cały kraj znalazł się jednak pod panowaniem Oliviera Crommwella (1599 – 1658). Argyll, mimo wszystko zdążył jeszcze (dnia 1 stycznia 1651 roku w Scone) wziąć istotny udział w koronacji Charlesa II (osobiście włożył koronę na skronie króla), by następnie przejść do obozu stronników Cromwella. Jednym z efektów tej polityki było między innymi udostępnienie, w grudniu 1653 roku, zamku Campbell wojskom angielskim. Z tego okresu zachował się ciekawy dokument (z 26 grudnia) z prośbą do władz miasta Culross względem przekazania niezbędnych, dla stacjonujących w Campbell żołnierzy, łóżek, koców itp. Sam zamek pozostał w użyciu jeszcze tylko przez kilka następnych miesięcy. Dnia 29 lipca 1654 roku generał armii parlamentu George Monk, późniejszy 1-szy książę Albermarle (1608 – 1670) napisał ze swojej kwatery głównej w Stirling list do Oliviera Cromwella, w którym zaznaczył, że: “niewielkie siły nieprzyjaciela krążące w najbliższej okolicy w ostatnią poniedziałkową i wtorkową noc spaliły zamek Campbell i dom należący do markiza Argylle”. Dowody potwierdzające to wydarzenie zostały odkryte podczas prac archeologicznych w roku 1982, kiedy po przekopaniu gruntu w zniszczonym skrzydle południowym natrafiono na spalone fragmenty drewnianych klepek podłogowych i belek dachowych. Wydaje się prawdopodobnym, że markiz Argyll planował odbudowę zamku podczas spokojniejszych czasów, niestety wraz z powrotem na tron Charlesa II został oskarżony o sprzyjanie Protektoratowi Cromwella, uwięziony w Tower w Londynie, a następnie przewieziony do Edynburga i publicznie ścięty dnia 27 maja 1661 roku. Wkrótce zamek Campbell stał się jedynie malowniczo położoną ruiną. Jego syn, także o imieniu Archibald (1629 – 1685) restaurował tytuł hrabiego Argyll w roku 1663. Wkrótce później wraz z rodziną przeprowadził się jednak do nowoczesnego domu zwanego Argyll’s Lodging w Stirling. Wydaje się całkiem realnym, że podczas powstania jakobickiego z roku 1715 zamek Campbell został mimo wszystko obsadzony niewielkim odziałem wojskowym. Wreszcie w roku 1805 cała posiadłość została sprzedana przez Georga Williama Campbella, 6-ego księcia Argyll (1766 – 1839) Crawford’owi Tait, właścicielowi pobliskiej posiadłości Harviestoun. Tym samym zamek zachowując wciąż nazwę Campbell na dobre został utracony dla rodu. W roku 1859 kolejnymi właścicielami zamku została rodzina Orr. W roku 1948 zamek przeszedł na własność National Trust for Scotland, lecz do dnia dzisiejszego jest administrowany przez Historic Scotland.

Zamek jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok. W okresie od kwietnia do września w godzinach 9.30 – 17.30. W okresie od października do marca od 9.30 do 16.30. W okresie zimowym zamknięty jest w czwartki i piątki. Ostatnie wejście możliwe jest na 30 minut przed zamknięciem. Obiekt nieczynny jest także 25 i 26 grudnia oraz 1 i 2 stycznia.

Historia rodu Campbell, hrabiów Argyll (do roku 1701) 

Campbellowie byli najpotężniejszym rodem obszaru Highland, odgrywającym przez wiele stuleci istotną rolę w dziejach Szkocji. Wedle przekazów rodowych klan wywodził się od pierwszych królów Irlandii, a następnie od władców Dalriady, mających swoje królestwo w zachodniej Szkocji, na obszarze dzisiejszego Argyll. Wedle innych źródeł pochodzić mieli oni od Somerlanda (Somairle mac Gille Brigte, zm. 1164), władcy Lorne (dzisiaj część okręgu Argyll & Dunbarton) i wysp m.in. Mull, Lismore, Jura, Tiree czy Coll.

Pierwszym z rodu Campbell żyjącym na obszarze Argyll był najprawdopodobniej Duncan MacDuibhne. Żyjący w okresie panowania króla Alexandra II (1198 – 1249). MacDuibhne był naczelnikiem klanu w Loch Awe, znanym pod pseudonimem Cambeul (czyli „krzywousty”). Jego wnuk sir Colin Campbell of Loch Awe (ojcem Colina był sir Gillespic Campbell of Menstrie, zmarły około roku 1280) został pasowany na rycerza około roku 1280 i był jednym z dwunastu lordów Argyll, których ziemie tworzyły Sheriffdom of Argyll (sheriffdom oznacza obszar pozostający pod jurysdykcją szeryfa). W roku 1292 został wspomniany w edykcie króla Jana Balliola (ok. 1248 – 1314), jako jeden z głównych lordów Argyll. Główną siedzibą rodu był w tym czasie zamek Innis Chonnel położony na wyspie na jeziorze Awe (Loch Awe). Kolejno w posiadaniu rodu znalazły się także ziemie Craignich, Melfort, Stachur oraz posiadłości na półwyspie Cowal. W następnych latach klan Campbell uległ jednak dominacji potężnego rodu MacDougallów of Lorne. MacDougallowie byli między innymi odpowiedzialni za śmierć sir Colina w roku 1296 (zginął podczas pojedynku z Alexandrem, Lordem of Lorn (przed 1265 – 1310) w Ath-dearg of Lorn). Sytuacja na korzyść klanu Campbell odwróciła się wraz z małżeństwem Neila Campbella (przed 1270 – 1316), syna zamordowanego Colina z siostrą przyszłego króla Roberta Bruce’a (1274 – 1329) – Mary (ok. 1282 – ok.1323). Neil po raz pierwszy został wspomniany w statucie z roku 1282, będąc świadkiem królewskiego nadania na rzecz opactwa Cambuskenneth. Około roku 1290 stał się wiernym towarzyszem Roberta Bruce’a. W roku 1293 został wysłany jako strażnik siostry Roberta, Isabelli Bruce (ok.1272 – 1358) w jej podróży do Norwegii celem poślubienia króla Norwegii Erica II (1268 – 1299). Kolejna wzmianka o Neilu pochodzi z roku 1296 kiedy składał przysięgę wierności królowi Anglii – Edwardowi I (1239 – 1307). Wiadomo, że w roku 1302 wciąż pozostawał w służbie angielskiej. Z tego roku pochodzą dokumenty potwierdzające nadanie mu ziemi w Cumberland. Jego osobę odnajdujemy dalej przy okazji służby wojskowej pod Richardem Og de Burgh, 2-im hrabią Ulster (1259 – 1326) oraz podczas oblężenia zamku w Stirling w roku 1305. W roku 1306 Neil ponownie stał się sojusznikiem Roberta Bruce’a. Możliwe, że przyczyną powrotu do partii nacjonalistycznej były konfiskaty jego posiadłości na rzecz innych rycerzy angielskich. Po klęskach w bitwach pod Methven (19 czerwca 1306) i Dalrigh (lato 1306) Neil był jednym z nielicznych, którzy nie opuścili króla Bruce’a (koronowany w Scone 25 marca 1306). W latach 1309 i 1314 pośredniczył także w rozmowach pomiędzy królem, a Anglikami. 16 kwietnia 1315 roku Neil został mianowany Baronem Parlamentu. Jeden z jego synów imieniem John (ok.1313 – 1333), był zarówno pierwszym, jak i ostatnim hrabią Atholl. John zginął bezpotomnie podczas bitwy pod Halidon Hill 19 lipca 1333 roku.

Syn Neila Colin (przed 1313 – ok.1334) otrzymał tytuł Lorda of Lochawe dnia 10 lutego 1315 roku, stając się faktycznym właścicielem ziem Loch Awe i Ardsheodnish. Około roku 1334 pełnił funkcję heraldycznego zarządcy zamku Dunnon. Jego syn Archibald (przed 1334 – 1394), Lord of Lochawe dnia 2 maja 1343 z rąk króla Davida II (1324 – 1371) otrzymał ziemie w rejonie Argyll. Dnia 26 marca 1371 złożył hołd następnemu królowi Robertowi II (1316 – 1390).

Kolejny z rodu sir Colin Campbell of Lochawe (przed 1365 – 1412/1414), zwany też „Colin Dobry Rycerz” przed rokiem 1387 poślubił Margaret Drummond (1354 – ok. 1387), córkę 11-ego tana Lennox (1318 – 1373). Po śmierci Margaret za papieską dyspensą poślubił swoją kuzynkę Mariot Campbell (przewidzianą wpierw na żonę jego syna Johna). W roku 1382 pełnił funkcję porucznika i komisarza w okręgu Argyll. Zmarł przed 19 styczniem 1414 roku.

Duncan Campbell, 1-szy Lord Campbell of Lochawe (przed 1414 – 1453). Po śmierci ojca Duncan przejął tytuł naczelnika klanu Campbell i pełnił tą funkcję przez następnych 40 lat. W tym czasie był dwukrotnie żonaty, wpierw z Lady Marjorie (przed 1420 – 1432), córką Roberta Stewarta, księcia Albany (ok. 1340 – 1420), a następnie z Margaret Stewart of Ardgowan (po 1400 – po 1442), córką Johna Stewarta (przed 1374 – po 1400), nieślubnego syna króla Roberta III (ok. 1340 – 1406). Zbytnie zbliżenie Duncana do dworu Stewartów of Albany zaniepokoiło nowego króla Jamesa I (1394 – 1437). Wobec potrzeby uiszczenia okupu za swój pobyt na dworze angielskim, (James I został pojmany przez Anglików w roku 1404 w wieku 10 lat i przebywał tam do roku 1424) król wysłał Duncana na południe jako zabezpieczenie spłat. Przy tej okazji w dokumentach widnieje podpis sir Campbell of Argyll. Cena za Duncana wyniosła 1500 merks, co stanowiło najwyższą cenę za jakiegokolwiek poręczyciela wspomnianego okupu. Po powrocie do kraju Duncan stał się jednak sojusznikiem króla, a po jego zabójstwie w Perth dnia 21 lutego 1437 roku aktywnie wspierał królową Joan Beaufort (ok. 1404 – 1445). Podczas małoletności Jamesa II (1430 – 1460) pozostał wiernym opiekunem króla. Przed marcem roku 1440 Duncan został pasowany na rycerza, a w roku 1445 król mianował go Lordem Parlamentu, z tytułem Lorda Campbella of Lochawe. Następnie pełnił też funkcję Justicar’a of Argyll (wysoki urzędnik państwowy, zarządzający państwowym sądownictwem nad danym terenem). Duncan Campbell został pochowany w Kilmun. Jego synowie założyli poboczne linie Campbellów: of Glenochry and Breadalbane, of Otter oraz Kilmichael and Ormidale. Syn Duncana – Archibald, panicz Campbell (przed 1420 – 1440) z małżeństwa z Elizabeth Somerville (przed 1391 – po 1440) miał syna Colina, który po dziadku przejął tytuł Lorda Campbell.

Sir Colin Campbell (ok. 1433 – 1493) tytuł Lorda of Campbell przyjął w roku 1453. W roku 1457 za lojalną służbę i pomoc w walce z rodem „Czarnych” Douglasów król James II mianował Colina 1-ym hrabią Argyll. W roku 1470, w związku z rezygnacją (30 listopada 1469) wuja swojej żony sir Waltera Stewarta, 3-ego Lorda of Lorne (1397/1449 – 1481/1489) przejął też tytuł Lorda of Lorne. Kolejną godność otrzymał z rąk króla Jamesa III (1451 – 1488) stając się Lordem Kanclerzem Szkocji. Mimo to w roku 1484 Colin wziął udział w buncie przeciwko królowi (James III został zamordowany wkrótce po bitwie pod Sauchieburn (dnia 11 czerwca 1488)). Po raz kolejny został mianowany Lordem Kanclerzem Szkocji w roku 1488 z rąk Jamesa IV (1473 – 1513), syna poprzedniego władcy. Jego młodszy syn sir Colin Campbell of Glen Ochry (przed 1420 – ok. 1475) był protoplastą linii hrabiów Breadalbane. Córka Colina – Iseabail Ni Mheic Cailein została znaną poetką.

Starszy syn Colina Campbella – Gillespie Archibald Campbell (przed 1465 – 1513) dnia 10 maja 1493 roku przejął po ojcu tytuł 2-ego hrabiego Argyll oraz 3-ego Lorda Campbell. Tego samego dnia przejął także tytuł 2-ego lorda Lorne. Archibald pełnił ponadto funkcję Wielkiego Kanclerza Szkocji od roku 1483 oraz dodatkowo na przełomie lat 1494/1495 funkcję Master of the Household (jeden z głównych urzędów dworskich – tytuł ten stał się dziedzicznym w rodzie Campbell). W roku 1500 został mianowany porucznikiem – generałem rejonu Isles. Był także gubernatorem zamku Tarbet. Poległ podczas bitwy pod Flodden 9 września 1513 roku, gdzie wraz ze swoim szwagrem Matthew Stewartem, 2-gim hrabią Lennox (ok. 1488 – 1513) dowodził prawym skrzydłem szkockiej armii. Jego syn Donald (1492 – 1562) został opatem w Cupar.

Tytuł 3-ego hrabiego Argyll po ojcu przejął Colin Campbell (ok. 1486 – 1529). W roku 1506 lub 1507 poślubił lady Joan Gordon, najstarszą córkę Alexandra Gordona, 3-ego hrabiego Huntly (przed 1460 – ok. 1524). Colin Campbell kilkakrotnie dowodził królewską armią podczas tłumienia buntów szkockich górali. W zasługi dołączył do dworu króla Jamesa V (1512 – 1542). W lipcu 1514 został mianowany Lordem Justice General of Scotland, a w roku 1516 porucznikiem rejonu Isles. W roku 1528 otrzymał baronię Abernethy oraz tytuł Lorda Warden of Marches. Od tego samego roku pełnił też funkcję Master of the King’s Household. Jego córka Elizabeth wyszła za mąż za Jamesa Stewarta, 1-ego hrabiego Moray (ok. 1513 – 1570) – nieślubnego syna króla.

Gillespie Roy Archibald Campbell (ok. 1507 – 1558) przejął tytuł 4-ego hrabiego Argyll w roku 1529. Wraz z tym tyułem przejął także godności: 5-ego lorda Campbell, 4-ego lorda Lorn, funkcję Master of King’s Household oraz Justicar Of Scotland. Archibald był podejrzewany, a nawet uwięziony przez króla Jamesa V (1512 – 1542) za wrogie według niego działania Campbella w rejonie Isles. Po śmierci króla (14 grudnia 1542) Archibald został zwolniony z więzienia, a wszystkie zaszczyty zostały mu zwrócone. Od roku 1542, za panowania Mary Stuart (1542 – 1587) pełnił funkcję Master of the Queen’s Wine Cellar. W zasługi w walce z protestantyzmem w roku 1543 otrzymał ziemie Muckhart w Perthshire. Od roku 1545 Archibald pełnił też rolę Justicar of Bute. 10 września 1547 roku walczył w bitwie pod Pinkie. W roku 1548 był jednym z obrońców podczas oblężenia miasta Haddington. Po tym roku Archibald Campbell przeszedł jednak stronę angielską. Zmarł 12 września 1558 roku.

Archibald Campbell, 5-ty hrabia Argyll (ok. 1532 – 1573). Tytuł hrabiowski Archibald przejął po śmierci ojca w roku 1558. Wraz z nim przejął też godności: 6-ego lorda Campbella, 5-ego lorda Lorne oraz funkcję Justicar of Scotland. Archibald był ważną postacią podczas panowania królowej Mary, jak wczesnych lat rządów jej syna Jamesa VI (1566 – 1625). Po śmierci ojca został faktycznie najpotężniejszym magnatem w Szkocji. Jako protestant szybko stał się jednym z liderów Kongregacji Lordów z roku 1557. Wraz ze swoim szwagrem lordem Jamesem Stewartem, 1-szy hrabią Moray (ok. 1531 – 1570), nieślubnym synem Jamesa V doprowadził w roku 1560 do usunięcia francuskiej regentki Marii de Guise (1515 – 1560). W tym samym roku doprowadzili do uchwalenia Traktatu Edynburskiego, kończącego formalnie tzw. „Stary Sojusz” (Auld Alliance) Szkocji z Francją. Na mocy tego traktatu, ze Szkocji na równi z wojskami francuskimi zostali usunięci też Anglicy. Pozwoliło to na powrót do kraju młodej królowej Marii Stuart. W związku z małoletnością Marii rządzeniem państwem zajęli się Campbell z Morayem, kontynuując swoją anglofilską politykę. Obaj regenci utracili swoje wpływy wraz z małżeństwem Marii z Henry Stuartem, Lordem Darnleyem (1545 – 1567) w roku 1565. Niebezpieczne dla Szkocji pretensje Darnleya do tronu Anglii wywołały rewoltę szkockich protestantów na czele z Archibaldem Campbellem. Jednak wobec braku wsparcia ze strony angielskiej powstanie to upadło. W następnym roku, dnia 9 marca Archibald Campbell wraz z innymi protestanckimi magnatami wziął udział w morderstwie sekretarza królowej Marii – Davida Rizzio (ok. 1533 – 1566). W roku 1567 był zamieszany także w morderstwo samego Darnleya (10 lutego 1567r.). Po szybkim małżeństwie królowej z Jamesem Hepburnem (ok.1534 – 1578), 4-tym hrabią Bothwell (Hepburn najprawdopodobniej także był zamieszany w morderstwo Darnleya)) dnia 15 maja 1567 roku, Argyll wraz z pozostałymi magnatami jawnie wystąpili przeciw królowej. W bitwie pod Carberry Hill dnia 15 czerwca 1567 roku Argyll pokonał armię królowej, ją samą zaś pochwycono i uwięziono na wyspie w zamku Lochleven. Wkrótce później Campbell przeszedł jednak z powrotem na stronę królowej i gdy w roku 1568 uciekła z więzienia stanął na czele jej wojsk w bitwie pod Langside 13 maja. Po przegranej i następnej ucieczce Marii do Anglii Archibald toczył walkę w Szkocji w jej imieniu, aż do roku 1571 kiedy to ponownie zmienił strony, stając się lojalnym poddanym króla Jamesa VI. W tym samym roku został członkiem królewskiej rady, a w roku 1572 mianowany Lordem Kanclerzem Szkocji. Zmarł bezpotomnie w roku 1573.

Tytuł 6-ego hrabiego Argyll odziedziczył starszy brat Archibalda, Colin Campbell (1541/1546 – 1584) w roku 1573. Wraz z tytułem hrabiego Argyll odziedziczył także godności: 7-ego lorda Campbell oraz 6-ego lorda Lorne. Dnia 10 sierpnia 1579 został mianowany Lordem Kanclerzem Szkocji oraz Lordem Justice General. Żył w Boguhan w Stirlingshire. Colin był dwukrotnie żonaty. Wpierw z Joan Stewart (przed 1533 – ok. 1571), córką Henry’ego Stewarta, 1-ego Lorda Methven, a następnie z hrabiną Moray, Lady Agnes Keith (ok. 1540 – 1588). Colin Campbell zmarł 10 września 1584 roku.

7-ym hrabią Argyll w roku 1584 został Archibald Campbell (ok. 1575 – 1638). Za jego czasów Campbellowie stali się najpotężniejszym klanem Szkocji. Archibald w odróżnieniu od swojego ojca i dziadka odrzucił protestantyzm i nawrócił się na wiarę rzymsko – katolicką. Pomimo tego w roku 1594 podczas przegranej bitwy pod Glenlivet (3 października) dowodził protestancką armią przeciwko katolickim wojskom pod dowództwem Georga Gordona, 1 markiza Huntly (1562 – 1636) i Francisa Haya, 9-ego hrabiego Erroll (1564 – 1631). W roku 1615 Archibald stanął na czele królewskich wojsk w kampanii przeciw rebelii wznieconej przez sir Jamesa MacDonalds of Islay. W roku 1617 wobec utraty praw przez klan MacDonaldsów of Kintyre Archibald przejął tytuł lordowski oraz ich rodzinne ziemie: Kintyre i wyspę Jurę. W roku 1618 służył pod Filipem III Habsburgiem (1578 – 1621) w wojnie z Holandią. Wkrótce potem, dnia 19 lutego 1619 roku został w Edynburgu ogłoszony rebeliantem i zdrajcą. W tym samym roku jego ziemie w Argyll przejął syn Archibald. Dnia 22 listopada 1621 roku wyrok został anulowany. W roku 1624 Archibald Campbell został także pasowany Rycerzem Złotego Runa (najwyższe odznaczenie Hiszpanii oraz domowe dynastii Habsburgów). W latach 1584 – 1628 pełnił funkcję Lorda Justice General. Zmarł dnia 29 listopada 1638 roku.

Archibald Campbell, 8-my hrabia Argyll (1607 – 1661) podczas Wojen Trzech Królestw (1639 – 1651) był faktycznym władcą Szkocji. Archibald edukację odebrał na uniwersytecie w St Andrews. W latach 1625 – 1628 pełnił funkcję Lorda Justice General. 12 czerwca 1628 roku został członkiem królewskiej rady. Przewodził jej obradom dnia 14 stycznia 1634 roku. W roku 1638 odziedziczył po ojcu tytuły 8-ego hrabiego Argyll, 8-ego lorda Lorne, 9-ego lorda Campbell. W tym samym roku został wraz z Johnem Stewartem, 1-ym hrabią Traquair (ok. 1600 – 1659) i Robertem Kerem, 1-ym hrabią Roxburgh (ok. 1570 – 1650) wezwany decyzją króla Charlesa I (1600 – 1649) do Londynu. Archibald odmówił stawiennictwa na dworze londyńskim, protestując w ten sposób wobec despotycznej polityki króla, a zwłaszcza przeciwko działalności Williama Lauda, arcybiskupa Cantenbury (1573 – 1645). W konsekwencji tego tajną instrukcją królewską Randal MacDonnel, 2-gi hrabia Antrim (1609 – 1683) został zobligowany do zaatakowania Campbella oraz do próby przeciągnięcia na swoją stronę klanu MacDonalds. Archibald który początkowo nie miał skłonności ku prezbiterianizmowi, od tej chwili zdecydowanie stał się zwolennikiem Narodowego Kowenantu. Brał czynny udział w Glasgow w obradach Zgromadzenia Generalnego Kościoła Szkocji, także po jego formalnym rozwiązaniu przez Jamesa Hamiltona, 1-ego księcia Hamiltona (1606 – 1649). Archibald wysłał do króla i arcybiskupa Cantenbury pismo broniące ustaleń Zgromadzenia Generalnego. W tym samym czasie wysłał też swoje wojska i zdobył zamek Brodick na wyspie Arran należący do Hamiltona, a następnie także miasto Berwick upon Tweed. Po wpływem sukcesów wojskowych prezbiterianów król przyjął układ zwany Pacyfikacją z Berwick dnia 18 czerwca 1639 roku. Charles I uznał więc faktycznie niezależność Zgromadzenia Generalnego, Parlamentu oraz zgodził się na wycofanie swoich wojsk ze Szkocji, jednak pod warunkiem, że także Szkoci rozwiążą armię i zwrócą zagarnięte zamki. Król nie uznał jednak postanowień Zgromadzenia z Glasgow. Po usunięciu z funkcji Justicara of Scotland Archibald w czerwcu 1640 roku w ramach działań tzw. Komisji Ognia i Miecza rozpoczął działania militarne przeciwko katolikom w rejonach Angus i Atholl. W roku 1641 podczas wizyty Charlesa I w Szkocji doszło jednak do zbliżenia między królem a Argyllem. Archibald został mianowany 1-ym markizem Argyll dnia 15 listopada 1641 roku. Na scenie politycznej w Szkocji w tej chwili liczyli się jedynie Argyll i wrogi mu James Graham, 5-ty hrabia Graham (1612 – 1650). Król postanowił wykorzystać rozbieżności między obydwoma magnatami (Argyll uwięził wcześniej Montrose’a pod pozorem jego planów ogłoszenia się królem Szkocji), jednak podczas toczonych rozmów wyszedł na jaw plan uprowadzenia i uwięzienia Campbella oraz innych ważnych prezbiterian przez szkockich rojalistów (wydarzenie to w historii Szkocji nosi nazwę „incydentu”). Wobec powyższego szanse na porozumienie faktycznie przestały istnieć. W momencie wybuchu wojny domowej w Anglii (1641 – 1651) Argyll poparł stronę angielskich parlamentarzystów. We wrześniu 1643 roku pomiędzy Szkocją, a Anglią został podpisany traktat zwany „Uroczystą Ligą i Kowenantem”, godzący przede wszystkim w religię katolicką. Na początku roku 1644 James Montrose udał się do Oksfordu gdzie zaoferował swoje usługi królowi. Wkrótce potem powrócił do kraju, gdzie wzniecił rebelię. Na czele królewskich oddziałów rekrutowanych głównie z członków klanu Graham oraz Irlandczyków Montrose’a przeprowadził błyskotliwą kampanię, odnosząc kolejno zwycięstwa w bitwach: pod Tippermuir (1 września), Aberdeen (13 września), 2 września pod Inverlochy pokonał oddziały Campbellów, następnie zwyciężył pod Auldearn dnia 9 maja 1645 roku, Alford (2 lipca) i wreszcie pod Kilsyth 15 sierpnia, gdzie jednym z dowódców był Archibald Campbell. Po tej klęsce Archibald uciekł do Newcastle. We wrześniu tego roku Archibald otrzymał także tytuł 2-ego Lorda Kintyre. Po ostatecznej klęsce Montrose’a w bitwie pod Philiphaugh dnia 13 września Argyll powrócił do Szkocji. W roku 1646 został ponownie wysłany do Newcastle celem negocjacji z królem, po jego poddaniu się szkockiej armii 5 maja tego roku. 19 maja 1646 roku rozpadł się także sojusz angielsko – szkocki. Za cenę 400 tysięcy funtów Szkoci dnia 3 czerwca wydali Charlesa I Anglikom i powrócili do kraju na wiosnę 1647 roku. Wraz z wzmocnieniem w Anglii sił Oliviera Cromwella (1599 – 1658) w Szkocji doszło do głosu stronnictwo umiarkowane na czele z księciem Jamesem Hamiltonem. Podjęli oni kolejną próbę pertraktacji z królem. Wobec zgody monarchy na ustalenia Zgromadzenia Generalnego Szkoci wystąpili do Cromwella z żądaniem jego uwolnienia. Wobec odmowy wojska Hamiltona ruszyły na południe, lecz w bitwie pod Preston (17 – 19 sierpnia 1648 r.) zostały całkowicie rozbite przez armię angielską. Argyll został następnie pokonany w bitwie pod Stirling 12 września przez odłam wiernych królowi Kowenanterów zwanych „Engagers”. W październiku 1648 Archibald uczestniczył w spotkaniu z Cromwellem w Edynburgu. Podczas tej wizyty antyrojalistyczna umowa szkocko – angielska została odnowiona. Wobec zapewnienia sobie spokoju w Szkocji Cromwell ostatecznie rozprawił się z królem skazując go na śmierć. Wyrok wykonano 30 stycznia 1649 roku. Na wieść o egzekucji zjednoczeni Szkoci obwołali nowym królem syna zabitego władcy – Charlesa II (1630 – 1685). W lipcu 1650 roku Argyll towarzyszył w powrocie nowego króla do kraju. W międzyczasie doprowadził do pojmania i następnie egzekucji Jamesa Grahama, markiza Montrose. 1 stycznia 1651 roku w Scone Archibald Campbell włożył koronę na głowę Charlesa II. Wkrótce później jednak przeszedł na stronę sojuszników Jamesa Hamiltona. Konsekwencje tego kroku z czasem okazały się zupełnie fatalne i w sierpniu 1652 roku Archibald faktycznie został całkowicie zrujnowany, tracąc wszystkie posiadłości, tytuły i przywileje. Podczas wizyty w Londynie we wrześniu 1655 został na krótko aresztowany z powodu swoich długów. W roku 1659 na krótko powrócił jednak na główną scenę polityczną zostając członkiem Parlamentu Richarda Cromwella (1626 – 1712) z okręgu Aberdeenshire. Po restauracji monarchii został rozkazem króla Charlesa II uwięziony w londyńskiej Tower, a następnie przewieziony do Edynburga i skazany za zdradę stanu. 27 maja 1661 roku został ścięty na szkockiej wersji gilotyny zwanej „Maiden”, a jego głowa zawieszona na budynku Tolbooth dokładnie w tym samym miejscu, gdzie poprzednio umieszczono głowę markiza Montrose. Tytuł hrabiego Argyll został zniesiony.

Archibald Campbell, 9-ty hrabia Argyll (ok. 1629 – 1685). Jako syn 8-ego hrabiego Archibald prawnie nie mógł odziedziczyć tytułu hrabiowskiego. 3 września 1650 roku walczył u boku króla Charlesa II w przegranej bitwie pod Dunbar przeciwko wojskom Oliviera Cromwella. Równo rok później walczył także w kolejnej przegranej bitwie pod Worcester (3 września 1651r.). Przez ten czas w odróżnieniu do ojca nigdy nie wykazywał zbytnich sympatii względem sprawy prezbiteriańskiej. Mimo to, głównie ze względu na wielkie personalne ambicje Johna Middletona (1608 – 1674), 1-ego hrabiego Middletona, Archibald Campbell znalazł się w poważnym niebezpieczeństwie. Próby Middletona całkowitego pozbawienia Archibalda rodzinnego dziedzictwa i przejęcia tytułu księcia Argyll ostatecznie się nie udały, choć jednak dnia 26 sierpnia 1662 roku Campbell został osądzony za zdradę, uwięziony i skazany na śmierć. Wyrok ten wzbudził wielki sprzeciw nie tylko w Szkocji, a nawet w Anglii, przy czym głosy sympatii kierowali ku Campbellowi nawet jego dawni wrogowie. Wyrok śmierci został wobec tego uchylony, lecz Archibald pozostał uwięziony na zamku w Edynburgu przez jeszcze kilka miesięcy. Szczęśliwie zaprzyjaźnił się tutaj z Johnem Maitlandem, hrabią Lauderdale (1616 – 1686), który wkrótce stał się dominującą postacią w rządzie króla Charlesa II. Za jego wstawiennictwem Archibald został uwolniony z więzienia 4 czerwca 1663 roku. Wkrótce po tym dnia 16 października 1663 roku został mianowany 9-tym hrabią Argyll (tytuł markiza Argyll pozostał zniesiony). W następnych latach Archibald został członkiem królewskiej rady (9 czerwca 1664) i odbudował tradycyjną pozycję rodu w rejonie Highland. Jego aktywne działania w tym kierunku spowodowały ostatecznie ostry konflikt z klanem MacLeans of Duart. Przekonujące zwycięstwo nad MacLeansami paradoksalnie przysporzyło Archibaldowi sporych problemów. Ponownie uaktywnili się jego zagorzali wrogowie, zarzucając mu zniszczenie najbardziej lojalnego koronie klanu górskiego. Ostatecznie wciąż cieszący się sympatią Johna Maitlanda, Argyll zdołał uniknąć kolejnego poważnego zagrożenia. Sytuacja zmieniła się wraz z chorobą i odejściem Maitlanda z rządowych stanowisk. Nowym Wysokim Komisarzem został James Stuart, książę Yorku (1633 – 1701), brat Charlesa II i przyszły król James VII & II. James, zagorzały katolik w roku 1681 przedstawił parlamentowi tzw. „Test Act”, projekt ustawy na nowo ustalającej dominujące miejsce katolicyzmu z państwie. Archibald Campbell był jednym z głosujących przeciw tej ustawie. Wkrótce później został oskarżony o zdradę stanu i ponownie uwięziony na zamku w Edynburgu. Uciekł z niego dzięki przebraniu i pomocy swojej synowej Lady Sophii Lindsay (przed 1659 – 1698). Po raz kolejny jednak klan Campbell został zrujnowany. Wobec otwartego wyroku śmierci Archibald we wrześniu 1681 roku uciekł do Holandii. Powrócił do kraju w roku 1685 przy okazji powstania Jamesa Scotta (1649 – 1685), 1-ego księcia Monmouth przeciwko królowi Jamesowi VII. Dnia 2 maja 1685 roku na czele niewielkiego oddziału zaokrętowanego na trzy statki dotarł do brzegów Orkadów. Po wkroczeniu na obszar Argyll i zdobyciu zamku Ardkinglas fortuna odwróciła się od Campbella. Podczas marszu na Glasgow większość jego ludzi zdezerterowała. Opuszczony przez swoich ludzi Archibald został wkrótce ujęty i skazany na śmierć. Wyrok wykonano dnia 30 czerwca 1685 roku za pomocą tej samej gilotyny i w tym samym miejscu, na którym ścięto jego ojca.

Najstarszy syn Archibalda, także Archibald (1658 – 1703) wkrótce po śmierci ojca zaoferował swoje usługi królowi Jamesowi VII & II. Wkrótce jednak przeszedł na stronę Williama Orańskiego (1650 – 1702) i aktywnie uczestniczył w jego wojnie z królem. W roku 1689, już za panowania Williama III otrzymał tytuły 10-ego hrabiego Argyll, 4-ego lorda Kintyre, 11-ego lorda Campbell i 10-ego lorda Lorne. 1 maja tego roku został też członkiem królewskiej rady. 5 czerwca 1689 roku odzyskał też wszystkie rodzinne ziemie. W roku 1694 i następnie 1703 przewodniczył obradom Parlamentu. Przed rokiem 1696 otrzymał tytuł Baroneta Campbell of Lundy. W latach 1696 – 1703 pełnił funkcję pułkownika 4-ego oddziału Królewskiej Straży Konnej. Następnie dowodził własnym Pieszym Regimentem (Earl Argyll’s Regiment of Foot). Służący pod Archibaldem, Robert Campbell of Glenlyon (1630 – 1696) był kapitanem oddziału odpowiedzialnego za słynną masakrę klanu MacDonald w Glencoe dnia 13 lutego 1692 roku. Nie ma jednak dowodów, by sam Archibald był wmieszany w tą tragedię. Na przełomie lat 1696 – 1703 Archibald był też królewskim skarbnikiem. W roku 1701 został osobistym doradcą króla. Dnia 23 czerwca 1703 roku Campbell został mianowany kolejno: 1-ym lordem Inverary, Mull, Morvern i Tirie, 1-ym wicehrabią Lochow i Glenyla, 1-ym hrabią Campbell i Cowal, 1-ym markizem Kintyre i Lorn oraz wreszcie 1-ym księciem Argyll. Zmarł 25 września tego samego roku w wieku 45 lat w Newcastle.