Sauchie Tower

  • Status: - *** - Ruiny. Dostęp o każdej rozsądnej porze
  • Typ: Zamek wieżowy (Keep)
  • Data: od XV wieku
  • Położenie: około 3.6 kilometrów (2 mil) na północ od Alloa. Stirling & Falkirk
  • Numer według map "Ordance Survey": NS 896957
  • Inne nazwy: Devon Tower

Clackmannanshire FK10, Wielka Brytania

 

 

 

Sauchie Tower wybudowana została na przełomie lat 1430 – 1440. Wieża położona jest na planie prostokąta o wymiarach 11.5 na 10.3 metrów. Jej ściany posiadają od 1.8 do 2 metrów grubości. Wyjątkiem stanowi tu jednak ściana zachodnia, która mierzy około 3 metrów szerokości i posiada komnaty osadzone w grubości muru na trzech pierwszych piętrach. Budynek został wykonany w całości z różowego piaskowca. Zaprawa użyta do łączenia prostokątnych kamieni zawiera ponadto zmielone muszle ostryg. Obecnie wieża posiada cztery piętra, lecz w przeszłości część parterowa była dodatkowo podzielona na dalsze dwa poziomy. Kolejne niewielkie pomieszczenie ulokowane jest także na poddaszu. Główne, łukowate wejście do wieży prowadzi od zachodniej strony dziedzińca. Oryginalnie broniły je solidne, podwójne drzwi. Dostęp do wyższych partii wieży możliwy był jedynie poprzez spiralne schody umieszczone w północno – zachodnim rogu. Te, chronione były dodatkowo z pobliskiej niewielkiej stróżówki lub portierni. Położona na parterze komnata o kolebkowym, kamiennym sklepieniu mogła być oryginalnie używana jako spiżarnia. Możliwe, że w późniejszych latach trzymano jednak tutaj także zwierzęta domowe. Kolejne, dodatkowe pomieszczenie położone jest w grubości muru zachodniej ściany. Niewykluczone, że służyło ono jako więzienie. W grubości południowej ściany ulokowana jest ponadto studnia. W czasach, gdy całe to piętro było przedzielone antresola wykorzystywana była jako dodatkowa komnata mieszkalna. Dostęp światła zapewniało tutaj okno z bocznymi, kamiennymi siedzeniami umieszczone od południowej strony. Pomieszczenie w ścianie zachodniej zaadoptowane było na kuchnię. Jej wąskie palenisko położone jest w ścianie południowej. Główny hall zamku znajduje się na pierwszym piętrze wieży. Komnata ta posiada wymiary 7.9 na 5.6 metrów. Możliwe, że oryginalnie była ona jednak częściowo przedzielona drewnianą ścianką. Długa nisza umieszczona w zachodniej ścianie stanowi tutaj w zasadzie przejście do pobliskiej prywatnej komnaty. Ta ostatnia, wyposażona została jedynie w wewnętrzne okienko skierowane w stronę hallu. Sam hall oświetla głównie duże okno umieszczone w zachodniej ścianie wieży. Oryginalnie chronione było ono kratą, której niewielkie fragmenty zachowały się do dnia dzisiejszego. Kolejne dwa niewielkie okienka położone są w ścianach wschodniej i południowej. Komnata posiada też ulokowany w południowej ścianie kominek. Ozdobione ciekawym nadprożem palenisko posiada aż 2.6 metrów szerokości. Innym interesującym elementem jest tutaj ponadto kamienny zlew z odpływem poprowadzonym na zewnątrz wieży. Latryna ulokowana jest w ścianie północnej. Podłoga hallu wyłożona jest natomiast piaskowymi płytami. Dwa ostatnie piętra wieży zostały poważnie zniszczone w wyniku pożaru w latach 50-tych XVIII wieku, stąd ciężko jest ustalić oryginalny ich wygląd. Komnata bezpośrednio nad hallem służyła zapewne jako osobista sypialnia lorda. Podobnie jak na dwóch niższych piętrach w grubości zachodniej ściany umieszczone są w niej dodatkowe, niewielkie pokoje. Pomieszczenie na czwartym piętrze, tak jak i izba na poddaszu służyły najprawdopodobniej jako kwatery wojskowe. Szczyt wieży zwieńczony był kamiennym parapetem posiadającymi otwarte, zaokrąglone bartyzany na każdym z rogów. Do dnia dzisiejszego zachowały się jednak tylko ich wsporniki. Na północno – zachodnim rogu szczytu wieży widoczna jest jednak niezwykła, pięciokątna wieżyczka schodowa z piramidalnym dachem. Na jej zewnętrznej stronie umieszczone zostały także kamienne stopnie umożliwiające dostęp do znajdującej się poniżej linii głównego dachu rynny. Punkt ten stanowił osobliwą platformę obserwacyjną. Oryginalnie Sauchie Tower otoczona była ponadto obronnym murem oraz fosą. Niewielkie fragmenty wspomnianego muru wciąż są możliwe do zaobserwowania w odległości około 25 metrów w kierunku zachodnim i północnym od wieży.

 

 

 

W pierwszej połowie XVII wieku w oparciu o zachodnią część tego samego muru wybudowano piękny, dwupiętrowy dwór – Old Sauchie House. Parterowa część tej budowli, posiadająca kamienne sklepienie podzielona była na trzy osobne komnaty. Bogato zdobione główne wejście umieszczone zostało na pierwszym piętrze od strony wschodniej. Prowadziły do niego natomiast zewnętrzne, kamienne schody. Na wschodnim i zachodnim szczycie dworu osadzono także po trzy ozdobne mansardowe okna. Rzeźbione detale na frontonie umieszczonym na wschodniej ścianie dworu sugerowały, że budynek powstał w roku 1631. Wydaje się też całkiem prawdopodobnym, że wybudowany został też na miejscu jakiejś wcześniejszej, średniowiecznej budowli. Za budowniczego Old Sauchie House uważa się Alexandra Sauchie, pasowanego na rycerza przez króla Charles’a I (ur.1600 – zm.1649) w roku 1633. Budynek został prawie doszczętnie zniszczony na przełomie lat 1933 – 1937.

 

 

 

Historia Sauchie Tower

 

Baronia Sauchie została przekazana Henry’emu de Annand przez króla Roberta I Bruce’a (1274 – 1329) w roku 1324. Na mocy testamentu Annand’a została ona następnie podzielona pomiędzy jego dwie córki. Pierwsza z nich (nieznana z imienia) poślubiła Williama Brown of Colstone, druga – Mary de Annnand w roku 1420 wyszła za mąż za Jamesa Shaw’a of Greenock, pełniącego wówczas funkcję Zarządcy Królewskiego Dworu (Comptroller of the King’s Household). Właśnie z inicjatywy Jamesa Shaw’a na przełomie lat 1430 – 1440 wybudowano Sauchie Tower. Jego syn – James Shaw of Sauchie pełnił zaszczytną funkcję gubernatora zamku Stirling. W roku 1488 pozostający w opozycji względem króla James’a III (1451 – 1488) Shaw odmówił władcy wstępu do zamku i spotkania z małoletnim synem – przyszłym królem James’em IV (1473 – 1513). Wkrótce po tym wydarzeniu i klęsce swoich wojsk w bitwie pod Sauchieburn (dnia 11 czerwca 1488) James III, w dość tajemniczych okolicznościach, został zamordowany. Jedną z pierwszych decyzji nowego władcy było pozbawienie rodziny Shaw dziedzicznej funkcji gubernatora zamku Stirling. W roku 1529 kolejny z rodu – Alexander Shaw otrzymał tytuł Nadzorcy Królewskiej Winnicy (Master of the King’s Wine – Cellar). Tytuł ten, od tej pory dziedziczny w rodzie, pozwolił na dodanie do herbu Shaw’ów wizerunku trzech złotych kielichów. Godność ta została potwierdzona następnie także przez króla Jamesa VI (1566 – 1625). W roku 1623 kolejnym właścicielem posiadłości Sauchie został Alexander Shaw. W roku 1631 Sauchie Tower została ostatecznie opuszczona na rzecz nowo wybudowanego dworu tzw. Old Sauchie House. W późniejszym okresie rodzina Shaw przeprowadziła się do kolejnej posiadłości zwanej Schawpark, położonej w pobliskim Fishcross. W roku 1826 także ona została jednak sprzedana. Jej nabywcą został wówczas David Murray, 3-ci hrabia Mansfield (1777 – 1840). Shawpark został całkowicie zniszczony w roku 1961. Old Sauchie House pozostał zamieszkany, najprawdopodobniej przez kolejnych najemców, aż do lat 30-tych XX wieku. Sauchie Tower była okazjonalnie używana jeszcze w pierwszej połowie XVIII wieku. W roku 1752 poprzez małżeństwo Marion Shaw cała posiadłość Sauchie przeszła jednak w ręce rodziny Cathcarts. Wkrótce później (w latach 50-tych XVIII wieku) pożar strawił górne piętra wieży. Na przełomie XVIII i XIX wieku ocalała z pożogi piwnica była wykorzystywana jako magazyn. W XIX wieku w pobliżu wieży została także wybudowana szopa, służąca jako schronienie dla zwierząt. W roku 1982 Sauchie Tower została zakupiona przez Roberta Heatha i Alexandra Maira z zamiarem jej odbudowy. Prace zostały podjęte w latach 1984 i 1985. Obecnie zamek znajduje się pod opieką społecznej organizacji The Friends of Sauchie Tower.

 

 

 

Sauchie Tower udostępniona jest dla zwiedzających (tylko z zewnątrz) przez cały rok. Okazjonalnie podczas Szkockiego Miesiąca Archeologicznego (Scottish Archaelogy Month) oraz podczas tzw. „otwartych dni” we wrześniu także wnętrze wieży udostępniane jest dla zwiedzających.

 

0 komentarzy:

Dodaj komentarz

Chcesz się przyłączyć do dyskusji?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *