Ravenscraig Castle

  • Status: - *** - Zamek pod opieką Historic Scotland
  • Typ: Zamek z dziedzińcem zamkniętym (Stone castle of enclosure)
  • Data: od XV wieku
  • Położenie: w mieście Kirkcaldy, około 1 kilometra (0.6 mili) na północny - wschód od portu, Fife
  • Numer według map "Ordance Survey": NT 291925
  • Inne nazwy: Ravenshaugh Castle

Kirkcaldy, Fife KY1 2QG, Wielka Brytania

 

 

XV-wieczny zamek Ravenscraig charakteryzuje się doskonałym strategicznym położeniem. Z trzech stron, ulokowaną na wysokim na około 30 metrów skalistym cyplu twierdzę broniły dodatkowo wody zatoki Forth. Od strony północnej, czyli stałego lądu chroniła go natomiast szeroka, obecnie częściowo wypełniona wodą fosa. Budowę zamku dla swojej żony Mary de Gueldres (ur. ok. 1434 – zm. 1463) rozpoczął w roku 1460 król James II (1430 – 1460). Wobec jego rychłej śmierci (3 sierpnia 1460 roku) podczas oblężenia zamku Roxburgh, prace zostały dokończone pod kierownictwem architekta Davida Boysa. Głównymi pracami murarskimi kierował Henry Merlion. Prace ciesielskie zostały wykonane natomiast pod kierunkiem zakonnika Andresa Lesourisa. Ravenscraig jest jednym z pierwszych, o ile nie pierwszym z szkockich zamków przystosowanym pod użycie artylerii. Posiada on dwie potężne wieże położone na planie litery „D” połączone murem kurtynowym o długości 16.1 metra. Wieże te od strony północnej (czyli lądu) są całkowicie pozbawione okien. Te, dodatkowo o dość sporych rozmiarach położone są głównie od strony dziedzińca. Część z nich wyposażona jest także w boczne, kamienne siedzenia. Położona na północno- zachodnim rogu kompleksu wieża posiada 11.5 metrów średnicy. Jej mury od strony lądu dochodzą do 4.2 metrów grubości. Na każdym z czterech pięter wieży mieści się pojedyncza, niewielka komnata. Piwnica z kamiennym, kolebkowym sklepieniem posiada dwa szczelinowe otwory strzelnicze położone od wschodniej i zachodniej strony. Położony powyżej główny hall liczy 7.9 na 5.4 metrów. Dodatkową przestrzeń zapewniały jednak także trzy niewielkie zakamarki ulokowane w grubości muru. Pokaźny kominek osadzony jest w ścianie zachodniej. Dostęp do tej komnaty możliwy był jedynie poprzez zewnętrzne, prowadzące od strony dziedzińca, schody. Do dwóch kolejnych pięter doprowadzone były natomiast osadzone w grubości muru spiralne schody (w południowo – wschodnim rogu wieży). Z kolei w jej zachodniej części znajdowały się latryny, wyposażone, co ciekawe, w niewielkie otwory strzelnicze. Komnata na najwyższym piętrze, otoczona oryginalnie blankami pełniła najprawdopodobniej funkcję stróżówki. W przypadku oblężenia mogła jednak być łatwo zaadoptowana na potrzeby wojska. Kondygnacja ta nosi liczne ślady późniejszych przebudówek. Otaczające szczyt wieży blanki oraz najprawdopodobniej kamienne machikuły zostały wówczas zastąpione widocznym wąskim, spadzistym dachem. Nie jest wykluczone, że blanki posiadały także otwory strzelnicze przystosowane pod użycie niewielkiego kalibru dział. Wieża północno – wschodnia posiada 13.4 metrów średnicy. Jest założenia konstrukcyjne są bardzo zbliżone do wieży północno – zachodniej, nie jest jednak aż tak wysoka. Wrażenie to potęguje dodatkowo fakt, że została ona zbudowana znacznie poniżej głównego poziomu zamku. Wieża ta podobnie do swojej poprzedniczki posiada cztery główne piętra z niewielkimi pojedynczymi komnatami na każdym z nich. Zewnętrzne mury dochodzą także i tu do 4.2 metrów szerokości. Dwa pierwsze piętra położone są poniżej linii dziedzińca. Dostęp do nich prowadził przez proste schody położone w przyległej od strony południowej wąskiej klatce schodowej. W dolnej piwnicy o kamiennym, kolebkowym sklepieniu znajduje się dodatkowo (obecnie zasypana) studnia o średnicy 1.8 metra. Dostęp do komnat znajdujących się powyżej poziomu dziedzińca prowadził natomiast przez zewnętrzne spiralne schody położone pomiędzy wieżą, a przyległą do niej od zachodniej strony komnatą strażniczą. Wejścia do obydwu klatek schodowych na poziomie dziedzińca były bronione zarówno przez podwójne drzwi, jak i solidne brony. Komnata położona na poziomie dziedzińca posiada wymiary 8.8 na 5.7 metrów. Pomieszczenie to oświetlają trzy duże okna, z czego dwa z nich posiadają boczne, kamienne siedzenia. Główny dostęp do zamku prowadził przez położoną w centrum kurtynowego muru łukowatą bramę. Położona jest ona na wysokości około 2.5 metrów nad fosą, wobec czego bez wątpienia oryginalnie doprowadzony był do niej drewniany, łatwy do demontażu most. Drzwi bramy były dodatkowo chronione solidną sztabą, wysuwaną z przyległej komnaty strażniczej. Położona od wschodniej strony stróżówka posiadała własny kominek. Jedyny dostęp dziennego światła zapewniał natomiast szczelinowy otwór strzelniczy. Długi na 10.6 i szeroki na 2.1 metrów kamienny pasaż prowadził od głównej bramy wprost na zamkowy dziedziniec. Po obu jego stronach umiejscowione są kamienne spiżarnie o długości 3.6 każda (licząc od strony kurtynowego muru w kierunku dziedzińca). Spiżarnia leżąca od wschodniej strony, z uwagi na leżący za nią pasaż prowadzący do schodów w północno – wschodniej wieży, jest jednak znacznie węższa od spiżarni zachodniej. Nad pasażem oraz obydwoma spiżarniami oryginalnie istniała platforma przystosowana pod użycie dwóch niewielkiego kalibru dział armatnich. Od strony lądu osłonięta była ona murem o wysokości 3 i szerokości 4.2 metrów (jego szczyt był najprawdopodobniej zwieńczony także chodnikiem obronnym). Mur ten posiada dwa paszczowe otwory strzelnicze (flankujące wejście) otoczone od wewnątrz łukowymi, kamiennymi pasażami wyposażonymi dodatkowo w boczne, niewielkie magazyny prochowe. Poniżej obydwu ambrazur zachowały się otwory (32 cm2 powierzchni i głębokości około 30 cm.) w których zaczepione były liny przytrzymujące działa w miejscu w momencie wystrzału i przeciwdziałające następnemu efektowi odrzutu (analogiczne zastosowanie miało miejsce przy armatach umieszczanych na dawnych statkach). Dostęp do tego poziomu prowadził przez spiralne schody przystające do wieży wschodniej. Kolejne artyleryjskie stanowiska ogniowe umieszczone były w obydwu głównych wieżach zamku. Kurtynowy mur, o nieregularnym kształcie otaczający oryginalnie szczyt całego wzgórza zachował się tylko w niewielkich fragmentach, zwłaszcza po wschodniej stronie. Najprawdopodobniej jego szczyt zwieńczony był kamiennym parapetem wysuniętym nieco poza lico głównego muru. Wewnątrz dziedzińca istniał szereg budynków, po których do dnia dzisiejszego zachowały się w większości tylko ich fundamenty. Zamkowa kuchnia musiała znajdować się po wschodniej stronie dziedzińca. Na południowym krańcu skały widnieją pozostałości okrągłej wieżyczki. Poterna (tylna brama) znajdowała się natomiast najprawdopodobniej w północno – zachodnim rogu zamku, prowadząc w dół w stronę morza poprzez suchą fosę. Zamek nigdy nie został ukończony według oryginalnych planów.

 

 

 

Historia Ravenscraig Castle

 

Ziemie na których wybudowano zamek Ravenscraig oryginalnie należały do rodziny Ramsay (sir Waltera i jego żony Janet), którzy dnia 8 marca 1460 roku zrzekli się do nich praw na rzecz królowej Mary de Guelders (ok. 1434 – 1463), żony króla Jamesa II (1430 – 1460). Wkrótce później z inicjatywy samego króla ruszyła budowa nowej twierdzy. Po jego rychłej i tragicznej śmierci dnia 3 sierpnia 1460 roku podczas oblężenia zamku Roxburgh, dalsze prace odbywały się pod czujnym okiem Mary de Guelders. Zgodnie z zachowanymi dokumentami królowa – wdowa na budowę zamku przeznaczyła kwotę 600 funtów. Dokument z roku 1461 wspomina o ścięciu 14 wielkich drzew rosnących w lasach u brzegów rzeki Allan i następnym ich przetransportowaniu do Stirling. Cała operacja miała kosztować 7 szylingów. W tym samym dokumencie widnieje zapis o przekazaniu osobie Andrew Balfoura kwoty 2 funtów i 10 szylingów za pocięcie tych drzew i ich następny transport do Ravenscraig. Kolejne wzmianki dotyczą zakupu owsa dla koni wożących kamienie do Ravenscraig, wypłaty kwoty 10 funtów i 4 szylingów dla mistrza ciesielskiego Andresa Lesourisa czy wynajęcia łodzi do przewozu drewna z Menteith do Ravenscraig. W roku 1461 prace nad zamkiem były na tyle zaawansowane, że królowa spędziła w nim 25 dni dzieląc pokoje ze swoją osobistą służbą. Po ukończeniu budowy wieży wschodniej królowa zamieszkała w niej na stałe. W niej też zmarła niecałe dwa lata później. W chwili jej śmierci (1 grudnia 1463 roku) oprócz wspomnianej wieży wybudowane były jeszcze tylko piwnice w części środkowej twierdzy. Ravenscraig nie pozostał długo w królewskich rękach. W roku 1470 król James III (1451 – 1488) przekazał go Williamowi Sinclair (St Clair), 1-emu hrabiemu Cainthness, 3-emu hrabiemu Orkney, baronowi Roslin (1410 – 1484). W zamian król otrzymał z rąk Sinclaira hrabstwo Orkney wraz z zamkiem Kirkwall. Budowa twierdzy Ravenscraig (do stanu obecnego) została ukończona zatem już przez rodzinę Sinclair. Podczas inwazji wojsk Oliviera Cromwella (1599 – 1658) na Szkocję (1650 – 1651) zamek został zaatakowany i znacznie zniszczony. Nigdy później nie był już zamieszkany. W latach 20-tych XVIII wieku Sinclair’owie przeprowadzili się do odbudowanego po pożarze pobliskiego pałacu, tzw. Dysart House (przebudowany ponownie w latach 1755 – 1756, obecnie klasztor Karmelitanów). W roku 1898 James St Clair – Erskine, 5-ty hrabia Rosslyn (1869 – 1939) sprzedał Ravenscraig biznesmenowi, znanemu wytwórcy linoleum sir Michael’owi Barker Nairn, 1-emu Baronetowi (1838 – 1915). Podczas I wojny Światowej (1914 – 1918) zamek służył jako magazyn amunicji. W roku 1929 twierdza wraz z przyległym terenem, łącznie 34 hektarami została przekazana miastu Kirkcaldy, pod warunkiem utworzenia z nich publicznego parku.
W roku 1955 Ravenscraig przeszedł pod opiekę państwa i obecnie jest zarządzany przez Historic Scotland.

 

 

 

Położony na wschód od zamku gołębnik pochodzi z końca XVI wieku.

 

 

Całość zamku była dostępna dla zwiedzających, aż do roku 1971.
Obecnie obiekt można podziwiać tylko z zewnątrz.

 

 

Więcej informacji na stronie: www.historic-scotland.gov.uk 

 

0 komentarzy:

Dodaj komentarz

Chcesz się przyłączyć do dyskusji?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *