Kinnaird Castle

  • Status: - **** - Własność prywatna
  • Typ: Zamek wieżowy (Keep)
  • Data: XV wiek
  • Położenie: około 4 kilometrów (2.5 mil) zachód od Inchture. Perth & Angus
  • Numer według map "Ordance Survey": NO 242291
  • Inne nazwy: Kinnaird Tower

Perth and Kinross PH14, Wielka Brytania

 

 

 

Kinnaird Castle jest dość nietypową szkocką wieżą rycerską. Datę jej powstania określa się na XV wiek.
Ulokowana została ona na planie prostokąta o wymiarach 11.7 na 8.2 metrów. Co ciekawe jednak, do jej  południowo – zachodniego narożnika przylega również niewielka przybudówka, o wymiarach 2.1 na 1.9 metrów.
Wysokość tej wieży, liczona do górnej krawędzi jej parapetu wynosi 18.2 metry. Pełną jej wysokość natomiast, aż do szczytu siodłowego dachu, określa się na 20.4 metry. Z kolei, szerokość jej murów waha się od 1.6 do 2.5 metrów.
Kinnaird mieściła również cztery główne kondygnacje oraz wieńczące je mieszkalne poddasze.
Dostęp do wnętrza tej wieży zapewniały natomiast dwa wejścia. Pierwsze z nich ulokowane zostało u podstawy jej południowej ściany. Oryginalną ochronę tego stanowiła żelazna, wewnętrzna krata oraz zewnętrzne, masywne drzwi. Dodatkowo, bezpośrednio ponad wejściem, u samego szczytu południowej ściany, osadzono także machikuł. Z mieszczącego się tuż za tym wejściem niewielkiego przedsionka można było się dostać zarówno do pomieszczenia parterowego, jak i dzięki prostym, osadzonym w grubości południowej ściany schodom, na pierwsze piętro tej budowli.
Wymiary wspomnianego pomieszczenia parterowego, oryginalnie służącego jako spiżarnia, wynoszą (w przybliżeniu) 8.6 na 5 metrów. Odznacza się ono też bardzo niezwykłą konstrukcją. W odróżnieniu bowiem, od większość tego typu pomieszczeń mieszczących się w szkockich wież mieszkalno – obronnych, które z reguły w całości przykryte były kolebkowymi sklepieniami, to pomieszczenie wyposażone zostało w zaledwie dwa niewielkie odcinki i to w dodatku prostego sklepienia. Posiadają one od 1.5 do 1.8 metra szerokości i zasłaniają jedynie wschodnią i zachodnią część rzeczonej spiżarni. Przestrzeń pomiędzy nimi wypełniał już zwykły drewniany strop, którego legary oparte zostały na masywnych konsolach, wystających z ścian południowej i północnej. W podobny zresztą sposób wykonane zostały i pozostałe stropy tej wieży.
Dostęp dziennego światła do spiżarni zapewniały zaledwie dwie ambrazury: szczelinowa i kluczowa. Skierowane były one odpowiednio w strony wschodnią i zachodnią. Na lewo (w kierunku południowym) od ambrazury zachodniej, w centralnej części ściany zachodniej, znajduje się wejście do poprowadzonego przez południową część tej ściany pasażu. Dawał on dostęp do więziennej celi, której wymiary wynosiły zaledwie 1.7 na 0.9 metra. To niewielkie pomieszczenie wyposażone zostało jednak w latrynę oraz dwie nisze. Funkcję lochu mogła pełnić również wykuta w skale okrągła jama, ulokowana w pobliżu północno – zachodniego narożnika spiżarni. Posiada ona około 5.5 metrów głębokości i 1.5 metra średnicy. Nie jest jednak wykluczone, że mogła ona również służyć jako specyficzna chłodnia.
Na pierwszym piętrze wieży tradycyjnie mieścił się hall. Dostęp naturalnego światła zapewniały mu dwa okna południowe i wschodnie. Co ciekawe, położone są one bardzo blisko siebie, w oparciu o południowo – wschodni narożnik tej komnaty. Obydwa również wyposażone zostały w boczne, kamienne ławy. Po przeciwnej stronie, w północno – zachodnim narożniku hallu ulokowana została ponadto niewielka latryna. Całe jej wyposażenie stanowiła sporych rozmiarów rynna ściekowa, skierowane w północną stronę szczelinowe okienko oraz półka ścienna. Jedyny kominek hallu umieszczony został natomiast w centralnej części wschodniej ściany. Dodatkowym jego wyposażeniem były również dwie nisze. Pierwsza z nich osadzona została w ścianie północnej, tuż przy samym narożniku północno – wschodnim. Druga nisza natomiast umieszczona została w ścianie zachodniej, w pobliżu narożnika północno – zachodniego. Na lewo od niej (w kierunku południowym) znajduje się również przejście do kolejnego pasażu. Poprowadzony został on poprzez południową część zachodniej ściany hallu, aż do kolejnej, tym razem okrągłej w planie klatki schodowej. Do niej też, od zachodniej strony prowadzą wspomniane wcześniej proste schody z spiżarni. Od jej południowej strony natomiast znajduje się jeszcze jeden wąski pasaż. Ten z kolei, dawał dostęp do drugiego z wejść wieży, ulokowanego w południowej ścianie południowo – zachodniej przybudówki. Od zewnętrznej strony dostęp do niego był natomiast możliwy jedynie z poziomu chodnika straży, poprowadzonego przez szczyt niestety nieistniejącego już muru obronnego. Samo wejście bronione były przez parę, odpowiednio wzmocnionych drzwi. Zaskakująco, zewnętrzne z nich, pełniły jednocześnie funkcję zwodzonego mostu. Wciąż zatem w jego nadprożu można dostrzec zamknięty hak, przez który poprowadzona była niegdyś lina, bądź łańcuch, służące do jego obsługi. Dodatkowo, we wschodniej ościeży wspomnianego pasażu osadzona została również kluczowa ambrazura.
Na poziomie hallu, w grubości południowej ściany, osadzona została ponadto niewielka, prywata komnata. Wyposażona została ona w zaledwie jedno, skierowane w stronę południową okienko oraz półkę ścienną. Dostęp do tego pomieszczenia zapewniały natomiast obydwie klatki schodowe.
Układ komnaty z drugiego piętra wieży Kinnaird jest dość zbliżony do tego z hallu. Komnata ta posiada jednak trzy okna. Dwa z nich, identycznie jak w hallu, flankują narożnik południowo – wschodni. Trzecie okno umieszczone zostało natomiast w centralnej części ściany zachodniej. W jego północnej ościeży znajduje się ponadto przejście do kolejnej latryny. Tak jak miało to miejsce w przypadku latryny hallu, osadzona została ona w grubości muru, w północno – zachodnim narożniku wieży. W jej zachodniej ościeży można dostrzec kolejną szczelinową ambrazurę. Po przeciwnej stronie, w ścianie wschodniej znajduje się także niewielka nisza. W niej właśnie stawiało się świecę lub oliwną lampę służącą do oświetlenia tego zazwyczaj bardzo ciemnego pomieszczenia. Kominek komnaty z drugiego piętra, którą najprawdopodobniej zajmował sam lord, umieszczony został natomiast w ścianie północnej, w pobliżu narożnika północno – wschodniego. Po przeciwnej stronie, w narożniku południowo – zachodnim mieści się przejście do klatki schodowej. W jej północno – zachodniej ościeży, faktycznie w grubości zachodniego muru wieży, została ulokowana niewielka wnęka. Najprawdopodobniej zajmował ją wartownik, który strzegł dostępu do prywatnej komnaty lorda. W zachodniej ościeży klatki umieszczona została kolejna szczelinowa ambrazura. Na południe od niej natomiast, w obrębie południowo – zachodniej przybudówki, osadzony został niewielki zakamarek. Całym jego wyposażeniem są trzy ciekawe, kluczowo – krzyżowe ambrazury. Rzeczona klata schodowa zapewniała również jedyny dostęp do mieszczącej się w grubości południowej ściany wieży, następnej prywatnej komnaty o wymiarach 3.5 na 1.5 metra. Dostęp dziennego światła zapewniało jej zaledwie szczelinowe, skierowane też w południową stronę, okienko.
Komnata z trzeciego piętra wieży Kinnaird posiadała, aż 4 okna. Dwa z nich ponownie przylegają do narożnika południowo – wschodniego. Trzecie okno umieszczone zostało z kolei w centralnej części ściany zachodniej. Ostatnie natomiast, ulokowane w ścianie północnej (bliżej jej zachodniej krawędzi), poprzez swoją zachodnią oścież dawało też dostęp do latryny. Identycznie jak w przypadku dwóch niższych komnat, to niewielkie pomieszczenie osadzone zostało w grubości muru, w północno – zachodnim narożniku wieży. Podobnie też, wyposażona została ona w ścienną półkę oraz skierowaną, tym razem w północną stronę, szczelinową ambrazurę. Na prawo od rzeczonego okna północnego (w kierunku wschodnim) znajduje się ponadto jedyny kominek tej komnaty.
Niejako tradycyjnie już, w narożniku południowo – zachodnim, mieści się przejście do klatki schodowej. Na południe od niej, w południowo – zachodniej przybudówce ulokowany został kolejny niewielki zakamarek. Wyposażony jest on jedynie w skierowaną w południową stronę, krzyżowo – kluczową ambrazurę. Bez żadnej wątpliwości, wcześniej w tym miejscu znajdowało się dość duże okno. Co ciekawe, dostępu do tego pomieszczenia broniła też bardzo masywna, żelazna krata. Nie jest więc wykluczone, że mogło być one wykorzystywane jako następna więzienna cela, bądź jako specyficzny sejf.
Na wschód od klatki schodowej, również w grubości południowej ściany, osadzona została trzecia z kolei, prywatna komnata. Dostęp dziennego światła zapewniało jej jedno, szczelinowe okienko. Tak jak i w pozostałych przypadkach skierowane zostało ono w stronę południową.
Hall oraz komnaty z drugiego i trzeciego piętra Kinnaird mogą się ponadto pochwalić identycznymi wymiarami. Wynoszą one 8.2 na 4.6 metrów.
Mieszkalne pomieszczenie ulokowane na poddaszu mogło być z kolei oddane do użytku służby. Wyposażone zostało ono w, aż 6 okien. Po dwa z nich skierowane zostały w strony północną, południową i wschodnią. Jedyny kominek tej obszernej izby został natomiast umieszczony w centralnej części ściany zachodniej. Wokół całego poddasza poprowadzony został również chodnik straży. On sam, został natomiast osłonięty solidnym parapetem. Na jego dwóch narożnikach, a więc południowo – wschodnim i północno – wschodnim ulokowane zostały pentagonalne, odkryte bartyzany. Z kolei na szczycie południowo – zachodniej przybudówki osadzona została duża i podobnie odkryta stróżówka.
Z uwagi, że na żadnej z wspomnianych kondygnacji wieży nie odnaleziono jakichkolwiek śladów oryginalnej kuchni, przyjmuje się, że ta mieściła się w osobnym budynku. Jego lokalizacja nie jest jednak zbyt jasna. Być może znajdował się on w miejscu znacznie późniejszego, bo datowanego na rok 1610, jednopiętrowego budynku, leżącego w niewielkiej odległości na wschód od wieży. Właśnie w jego parterowej części znajdowało się pomieszczenie „nowej” kuchni, o wymiarach 4.4 na 4.1 metrów. Jej podstawowym wyposażeniem było imponujących rozmiarów palenisko z łukowatym nadprożem. Posiadało ono 1.8 metra szerokości i 4.1 metrów długości. Dodatkowo, w jego „tylnej”, zachodniej ścianie zostało osadzone szczelinowe okienko. Niestety, całe to palenisko zostało kompletnie rozebrane w roku 1955.
W zachodniej ścianie kuchni umieszczone zostało także niewielkie okienko serwisowe.
Na pierwszym piętrze tego budynku mieściła się zapewne dodatkowa komnata mieszkalna. Naczółek jej południowego, mansardowego okna ozdobiony jest wspomnianą datą „1610” oraz inicjałami „PT II MO”.
W odległości około 100 metrów na południowy – wschód od wieży, w dobrym stanie, zachował się także XVII-wieczny gołębnik. Jego wymiary wynoszą 5 na 4 metry, przy szerokości ścian dochodzących do około 0.8 metra. Pulpitowy dach datowany jest natomiast na XVIII wiek. Jedyne wejście do gołębnika znajduje się u podstawy jego południowej ściany. Co ciekawe, jego nadproże zostało wykonane z średniowiecznej płyty nagrobnej.

 

 

 

 

Historia Kinnaird Castle 

 

W roku 1170, król Szkotów – William I Lew (William the Lion, ur. ok. 1143 – zm. 1214) przekazał prawa do posiadłości Kinnaird normańskiemu rycerzowi imieniem Randolph Ruffus (zm. 1214). On też najprawdopodobniej, już na początku XIII wieku, wybudował pierwszy zamek Kinnaird. Niestety, ani jego wygląd, ani nawet lokalizacja nie są nam znane. Nie można jednak wykluczyć, że warownia ta ulokowana była w miejscu obecnej wieży. Kinnaird pozostało własnością potomków Randolpha Ruffusa, członków rodu Kinnaird of that Ilk (czyli Kinnaird of Kinnard), aż drugiej połowy XVII wieku.
Na samym początku I-szej Wojny o Szkocką Niepodległość (1296 – 1328) prawnuk Randolpha – sir Richard de Kinnaird (zm. 1306) złożył przysięgę wierności królowi Anglii – Edwardowi I (1239 – 1307). Jego nazwisko, jak i jego syna Radulphusa de Kinnaird widnieją zatem w „Ragman Roll”, tzw. „Szmatławym rejestrze” z roku 1296.
Dokładna data budowy „nowego” zamku Kinnaird podobnie nie jest nam dokładnie znana. Przyjmuje się jednak, że powstał on w połowie XV wieku. Głównie też w celu obrony regionu Carse of Gowrie przed atakami szkockich górali. Z pewnością istniał on już w roku 1617, kiedy to podczas swojej pierwszej (i zarazem ostatniej) wizyty w rodzinnej Szkocji, już po objęciu tronu Anglii (w roku 1603), przez parę dni gościł w nim król James VI & I (1566 – 1625). Zaledwie rok później, ówczesny właściciel Kinnaird – sir John Kinnaird of that Ilk, został jednak zmuszony do jego sprzedaży. Jednocześnie przekazał on wspomnianemu monarsze, pozostające dotychczas pod jego pieczą, pozostałe ziemie wchodzące w skład baronii Kinnaird. Nie jest wykluczone, że to w tym właśnie momencie Kinnairdowie, przenieśli się do swojej drugiej rezydencji, czyli pobliskiego zamku Moncur. W nim pozostali, aż do pierwszej połowy XVIII wieku. Następnie, kiedy Moncur został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru, przenieśli się oni do Drimmie House.
Wspomniane ziemie baronii Kinnaird, oczywiście wraz z zamkiem, król James VI przekazał natomiast członkowi swojego dworu – John’owi Livingstone. Miało to miejsce dnia 26 marca 1618 roku.
W roku 1672, sir Patrick Threipland (zm. 1689), burmistrz miasta Perth, wykupił sąsiadującą z Kinnaird posiadłość Fingask. Wkrótce później, dnia 22 marca 1672 roku, kolejny szkocki monarcha Charles II (1630 – 1685) utworzył też dla niego wolną baronię Fingask. W ciągu zaledwie dwóch kolejnych lat, w roku 1674, sir Patrick zdołał na własność przejąć również cały Kinnaird. W tym samym roku został on pasowany na rycerza oraz wyniesiony do godności 1-ego baroneta Nowej Szkocji (of Nova Scotia).
Po jego śmierci w roku 1689, posiadłości Fingask i Kinnaird oraz tytuł 2-ego Baroneta przypadły w udziale jego synowi – sir Davidowi Threipland of Fingask Castle (zm. 1746).
W roku 1715 wziął on aktywny udział w tzw. I-szym powstaniu jakobickim. W konsekwencji, już po upadku tej rebelii, utracił też wszystkie swoje ziemie oraz posiadane tytuły. Wydaje się, że właśnie wtedy też zamek Kinnaird został opuszczony i popadł w ruinę. Szczęśliwie, w roku 1855, w pełni odrestaurował go sir Patrick Murray Threipland (1800 – 1882), 5-ty Baronet. Dodatkowo, sir Patrick utworzył w nim wówczas małe, ale i interesujące lokalne muzeum. Niestety, nie podziałało ono zbyt długo.
W drugiej połowie XX wieku właścicielem Kinnaird był niejaki pan Stout.
Obecnie stanowi on własność doktora Johna S. Hand’a (lub jego potomków).

 

 

 

Legendy

 

Według lokalnych wierzeń zamek Kinnaird ma był połączony z sąsiadującym z nim zamkiem Fingask podziemnym tunelem.
Część opracowań podaje również, że w roku 1449 Kinnaird Castle, jako ówczesna własność klanu Colvilles, miał zostać zdobyty i następnie podpalony przez członków potężnego rodu Douglas. Najwyraźniej jednak zachodzi tutaj pewna pomyłka. Wynika ona z faktu, że identyczną nazwę (Kinnaird Castle) nosiła, już niestety nieistniejącą, warownia Colville’ów z hrabstwa Falkirkshire. Ona też wydaje się być bardziej prawdopodobnym celem ataku Douglasów.

 

2 komentarzy:
  1. Nopasaran
    Nopasaran says:

    Daj Panie spokój, nas też trochę zaatakowało. Tamę nieco mocniej, ale i ja musiałem się nieco wspomagać chemią. W dodatku powrót do pracy, po trzytygodniowej libacji, jest naprawdę okropny. Pewnie kolejne 3 tygodnie będę się teraz dostrajał do względnej normy. Zawsze to samo… urlopy w domu, choć bez wątpienia bardzo przyjemne, to i są też wyjątkowo męczące… Zdrowiej wtedy wujek! Pozdrowienia z deszczowej Alby!

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Chcesz się przyłączyć do dyskusji?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *