Innerpeffray Castle

Innerpeffray Castle położony jest w zakolu rzeki Earn, w malowniczym, ale i też naturalnie niezbyt obronnym miejscu. Datę jego powstania określa się na koniec XVI wieku.
Warownia ta przyjmuje postać dość typowej, szkockiej wieży mieszkalno – obronnej ulokowanej na planie litery „L”.
Jej główny, tradycyjnie prostokątny blok, posiada wymiary 17.7 na 8.5 metrów. Przylegające do jego południowo – zachodniego narożnika, prawie równoboczne w planie, skrzydło mierzy 7 na 6.7 metrów. Z kolei, wymiary osadzonej na styku obydwu tych budynków wieżyczki schodowej wynoszą 2.7 na 2.4 metry. Szerokość ścian Innerpeffray waha się natomiast od 1.8 do 1.2 metrów.
Jedyne wejście do jego wnętrza ulokowane zostało u podstawy wieży schodowej, od strony zachodniej. Prowadziło ono do niewielkiego przedsionka, pełniącego równocześnie funkcję stróżówki. Jej jedynym wyposażeniem była faktycznie kamienna ława mieszcząca się pod spiralnymi schodami. W północnej ścianie wieży schodowej osadzona została również jedna, z nielicznych w tym zamku, kluczowych ambrazur. Kolejny tego typu otwór strzelniczy, broniący dostępu do wejścia, został umieszczony w północnej ścianie południowo – zachodniego skrzydła.
Z wspomnianego przedsionka można było się dostać zarówno do pasażu łączącego trzy parterowe pomieszczenia głównego bloku; mieszczącej się w południowo – zachodnim skrzydle kuchni, jak i poprzez spiralne schody na pierwsze piętro zamku.
Ulokowana w południowej części głównego bloku obszerna spiżarnia wyposażona była w jedno (południowe) okno oraz skierowaną w stronę wschodnią kolejną kluczową ambrazurę. Obok tej ostatniej została ponadto umieszczona sporych rozmiarów nisza. Dodatkowo w centralnej części jej zachodniej ściany znajdowało się przejście bezpośrednio łączące ją z pomieszczeniem kuchni. Drugie przejście, ulokowane w jej północno – zachodnim narożniku, prowadziło do wspomnianego pasażu. Środkowa i najmniejsza (właśnie z uwagi na przylegający do niego pasaż) z tych piwnic wyposażona zaledwie była w skierowany w stronę wschodnią otwór strzelniczy. Tak jak i pozostałe tego typu elementy zamku Innerpeffray przyjmował on kluczową formę.
Ostatnie, północne pomieszczenie parterowej części głównego bloku służyło zapewne jako magazyn wina. Świadczyć o tym mogły bardzo wąskie schody łączące je z położonym powyżej hallem. Osadzone zostały one w grubości muru, w narożniku północno – wschodnim. Niestety ich jedyną pozostałością jest obecnie potężna wyrwa w sklepieniu tego pomieszczenia. Dostęp dziennego światła zapewniały tutaj natomiast dwa, skierowane w stronę północną okna. W chwili obecnej są one jednak dość szczelnie zablokowane. Typowo obronne wyposażenie magazynu stanowiły z kolei dwie kluczowe ambrazury,  wschodnia i zachodnia.
Wspominana już kuchnia, mieszcząca się w parterowej części skrzydła południowo – zachodniego, posiadała jedno, skierowane w stronę południową okno. Jej głównym wyposażeniem było natomiast sporych rozmiarów (o szerokości 2.9 metrów), osadzone w grubości ściany zachodniej, palenisko. W jego południowej ościeży został dodatkowo umieszczony owalny piekarnik. Z kolei w ościeży północnej znalazło się miejsce zarówno dla kamiennej ławy, jak i powyżej niej dla niewielkiej niszy. Kuchnia oraz opisana wcześniej południowa spiżarnia wyposażone zostały również w rynny ściekowe. Wszystkie parterowe pomieszczenia zamku Innerpeffray przykryte były też tradycyjnymi kolebkowymi sklepieniami.
Na pierwszym piętrze głównego bloku ulokowane zostały hall oraz prywatna komnata lairda.
Hall, z pewnością niegdyś najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w zamku, mierzył 11.2 na 6 metrów. Dostęp dziennego światła zapewniało mu, aż 6 okien. Trzy z nich skierowane zostały w stronę wschodnią, dwa w stronę zachodnią oraz jedno w stronę północną. Ich obecne, dość imponujące rozmiary (3 na 1.6 metra) są jednak efektem XVII-wiecznej przebudowy. Oryginalnie były one zatem o wiele mniejsze.
Sporych rozmiarów kominek hallu został natomiast osadzony w centralnej części jego zachodniej ściany, pomiędzy dwoma wspomnianymi oknami. W obydwu narożnikach jego ściany południowej natomiast umieszczone zostały przejścia do prywatnej komnaty. Przejście południowo – zachodnie dawało jednocześnie dostęp do wieży schodowej. Z tych, fragmentarycznie zachowało się tylko to drugie.
Wymiary prywatnej komnaty wynosiły z kolei 7.3 na 5.1 metrów. Wyposażona została ona w trzy, podobnie duże okna. Dwa z nich skierowane zostały w stronę wschodnią. Ostatnie natomiast osadzone zostało w w ścianie południowej. Na lewo od niego (w kierunku wschodnim) umieszczony został także kominek, o szerokości 1.6 metra. Najciekawszym elementem tej komnaty był jednak długi i wąski zakamarek, ulokowany w jej północno – wschodnim narożniku. Wydaje się przy tym, że pełnił on funkcję swoistego sejfu lairda. W nim zatem przechowywane były jego kosztowności, jak i najważniejsze dokumenty. Niestety, nie przetrwał on do współczesnych czasów. W zachodniej ścianie tego pomieszczenia zostały również osadzone, aż trzy przejścia. Jedynie środkowe z nich bezpośrednio prowadziło do kolejnej prywatnej komnaty, mieszczącej się na pierwszym piętrze skrzydła południowo – zachodniego. Przejście południowe zatem, nie tylko łączyło te dwie komnaty, ale i dawało dostęp do osadzonej w grubości południowej ściany zamku, latryny. Z kolei przejście północne (jednocześnie południowo – zachodnie przejście hallu) umożliwiało ponadto komunikację z wieżą schodową.
Komnata z pierwszego piętra skrzydła południowo – zachodniego posiadała wymiary 4.2 na 3.9 metrów. Dostęp dziennego światła zapewniały jej dwa, tak samo powiększone w XVII wieku, okna. Skierowane zostały one w strony południową i zachodnią. W północno – zachodnim narożniku tej komnaty został ponadto umieszczony niewielki kominek (o szerokości 1.2 metra). Z przeciwległym narożniku południowo – wschodnim znajdowało się również przejście do wspomnianej wyżej latryny.
Na drugim piętrze tego zamku mieściły się dalsze prywatne komnaty lairda oraz jego rodziny. Ich układ był nieco zbliżony do pomieszczeń z pierwszego piętra.  Wszystkie one wyposażone zostały zatem w kominki oraz latryny. Niestety, przedstawienie ich bardziej szczegółowego opisu, z uwagi na ogólnie zły stan całego budynku, byłoby mocno utrudnione. Wydaje się jednak, że pomieszczenie mieszczące się bezpośrednio ponad hallem mogło pełnić funkcję salonu. Pozostałe dwa pokoje służyły najprawdopodobniej jako sypialnie. Dodatkowe pomieszczenia mieszkalne, przeznaczone dla użytku zamkowej służby mieściły również na poddaszu zamku.
Wiadomym ponadto jest, że Innerpaffray posiadał otoczony obronnym murem, niewielki dziedziniec. Przylegał on do wieży od strony zachodniej. Do dnia dzisiejszego zachował się między innymi fragment głównej bramy. Jej niewielki fragment wciąż można dostrzec na północno – zachodnim narożniku głównego bloku. Sam mur mógł natomiast posiadać około 2 metrów wysokości i około 1 metra szerokości.
Z pewnością w skład zamkowego kompleksu wschodziły również ogród oraz liczne budynki gospodarcze. Wśród tych ostatnich można wymienić choćby stajnię czy magazyny. Niestety żaden z tych budynków nie przetrwał do współczesnych czasów.

W odległości około 550 metrów na północny – zachód od zamku zachowała się za to ciekawa, będąca miejscem pochówku członków rodu Drummond, kaplica (pod wezwaniem św. Marii). Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z lat 1365 i 1483. Następnie, w roku 1507, ówczesny właściciel Innerpeffray – John Drummond (zm. 1623), 1-szy lord Madderty miał sprowadzić do niej, aż czterech zakonników. W tym czasie kaplica ta miała pełnić funkcję kolegiaty. Tak też (tj. kościołem kolegiackim) została ona nazwana w roku 1542. W roku 1680, na poddaszu tego budynku, David Drummond, 3-ci Lord Madderty (zm. 1692) utworzył pierwszą w Szkocji publiczną i bezpłatną bibliotekę. Początkowo liczyła ona około 400 woluminów, czyli cały jego rodzinny zbiór. Następnie, w roku 1762 biblioteka ta, decyzją Roberta Haya Drummonda (1711 – 1776), arcybiskupa Yorku, została przeniesiona do pobliskiego, specjalnie w tym celu wybudowanego budynku. Działa ona (okresowo) do dnia dzisiejszego i w swych zbiorach posiada od 2000 do 3000 książek. Wśród nich znajduje się między innymi francuskojęzyczne wydanie Biblii z roku 1632. Na jej kartach swój autograf złożył słynny szkocki rojalista James Graham (1612 – 1650), 1-szy markiz Montrose.

Historia Innerpeffray Castle

Najwcześniejsza wzmianka o posiadłości Innerpeffray pochodzi z drugiej połowy XIII wieku, kiedy to jej dotychczasowy właściciel Maol Iosa III-ci (zm. 1317), hrabia Strathearn, przekazał ją na własność opactwa Inchaffray. Pozostała ona w rękach tego opactwa (z krótką przerwą w XV wieku, kiedy to stała się własnością rodu Mercer), aż do czasów szkockiej Reformacji (od  1560 roku). W przeciągu kilku następnych lat większość ziem stanowiących własność Kościoła zostało zsekularyzowanych. Taki też los spotkał posiadłość Innerpeffray, która przeszła wówczas w ręce sir Johna Drummonda (po 1500 – ok. 1586), najstarszego syna sir Johna Drummonda (ok. 1438 – 1519), 1-ego Lorda Drummonda. Od tej też pory sir John miał prawo tytułować się 1-szym lairdem Innerpeffray. Po jego śmierci, cała posiadłość (wraz z zamkiem oczywiście) stała się własnością jego syna, sir Johna Drummonda (ur.ok. 1584), 2-ego lairda Innerpeffray. Z uwagi, że nie doczekał się on męskiego potomka Innerpeffray przeszedł w ręce jego drugiej córki, imieniem Agnes (1531 – 1590). W przeciągu swojego barwnego życia Agnes Drummond trzykrotnie wychodziła za mąż. Jej pierwszym wybrankiem był sir Hugh Campbell of Loundon (1501 – 1560), Szeryf miast Ayr. Po jego śmierci, Agnes wyszła za sir Hugh’a Montgomery (1531 – 1585), 3-ego hrabiego Eglinton. Wreszcie, jej trzecim i zarazem ostatnim mężem został jej kuzyn – sir Patrick Drummond (1551 – 1602), 3-ci Lord Drummond. On też, już po śmierci Agnes (w roku 1590), wybudował częściowo zachowany do współczesnych czasów zamek Innerpeffray. Nie można przy tym wykluczyć, że powstał on na bazie jeszcze wcześniejszej warowni. Jej budowniczym mógł być nawet sir James, 1-szy laird Innerpeffray.
Niedługo później, sir Patrick przekazał te ziemie na własność swojego małoletniego brata Jamesa Drummonda (zm. 1623). W roku 1609, z rąk króla Jamesa VI & I (1566 – 1625), sir James otrzymał również tytuł 1-ego Lorda Maddery. W następnym roku, czyli 1610 sir James przebudował też zamek. W tym właśnie czasie powiększone zostały jego okna oraz dodane charakterystyczne schodkowe szczyty. Innerpeffray pozostał główną siedzibą Lordów Madderty, aż do śmierci sir Davida Drummonda, 3-ego lorda w roku 1692 (dnia 20 stycznia). Wtedy też najprawdopodobniej rozpoczął się jego powolny upadek.

Ruiny zamku Innerpeffray można podziwiać (jedynie z zewnątrz) o każdej rozsądnej porze.