Carrick Castle

  • Status: - ***- Własność prywatna
  • Typ: Zamek wieżowy (Keep)
  • Data: od XV wieku
  • Położenie: około 7 kilometrów (4.5 mil) na południe od Lochgoilhead. Argyll & Dunbarton
  • Numer według map "Ordance Survey": NS 194944
  • Inne nazwy: Castle of Carrick

Wielka Brytania

 

 

 

Malowniczo położony na niewielkim, lecz skalistym cyplu nad fiordem Goil (Loch Goil) zamek Carrick został wybudowany w XV wieku.
Jego masywna wieża została ulokowana na planie prostokąta o wymiarach 20.1 na 11.5 metrów. Dość nietypowo jednak, jej północno – zachodni narożnik został ścięty pod kątem 45 stopni. Szerokość ścian tej budowli dochodzi do 2.1 metrów. Jej wysokość do poziomu blanek wynosi natomiast 19.5 metrów.
W odróżnieniu od większości tego typu obiektów, piwnica Carrick nie posiadała też kamiennego sklepienia. Chociaż na jej ścianach wciąż można dostrzec pewne ślady wskazujące, że jednak rozważano ewentualność przykrycia piwnicy kolebkowym sklepieniem, to planów tych z nieznanych powodów ostatecznie nie zrealizowano. Tym samym, wszystkie trzy kondygnacje budynku rozdzielały drewniane stropy. Komunikację pomiędzy piwnicą, a położonym na pierwszym piętrze hallem oryginalnie zapewniały natomiast drewniane, wewnętrzne schody lub zwykła drabina.
Hall z pewnością najbardziej reprezentacyjna komnata zamku posiada wymiary 17 na 7.3 metrów. Jego jedyny kominek został osadzony w ścianie zachodniej. Całe pomieszczenie oświetlają też liczne, bardzo ciekawie wykończone okna. Trzy największe z nich, położone od strony północnej, wschodniej i zachodniej poza ostrołukowymi nadprożami mogą się poszczycić zupełnie wyjątkowymi, bocznymi zasuwami. Ten obronny element zwykło się bowiem wykorzystywać w przypadku bram lub głównych wejść, a nie okien.
Kolejne dwa okna z trójkątnymi nadprożami, położone od strony zachodniej (bliżej południowo – zachodniego narożnika wieży) oraz północnej dodatkowo wyposażone były w boczne, kamienne ławy.
W ościeży innego okna ulokowanego w pobliżu południowego krańca ściany wschodniej znajduje się niewielkie przejście do osadzonej w grubości muru (w południowo – wschodnim narożniku) latryny. Wąska i dość długa garderoba została także umieszczona w północno – wschodnim narożniku hallu. Ostatnie okienko tej komnaty znajduje się w ściętym narożniku północno – zachodnim.
Na poziomie hallu, w centralnej części ściany wschodniej ulokowane jest także główne wejście do wieży. Także ono charakteryzuje się dość nietypową konstrukcją. Z jego ościeży, w kierunku południowym i północnym zostały poprowadzone proste schody dające dostęp do wyższych partii budynku. O ile jednak schody południowe doprowadzone są jedynie do południowo – wschodniego narożnika komnaty z drugiego piętra, to schody północne, poprzez północną część tej komnaty, prowadzą także na sam szczyt wieży.
Komnata na drugim piętrze podobnie do hallu wyposażona jest w liczne otwory okienne. W odróżnieniu jednak od eleganckich okien hallu, wszystkie okna z tego poziomu posiadają raczej niewyszukane, prostokątne kształty. Trzy z nich położone są od strony zachodniej, dwa od strony wschodniej oraz po jednym od strony północnej i południowej. Ostatnie okienko osadzone jest w ściętym narożniku północno – zachodnim. W grubości ściany południowej (bliżej południowo – wschodniego narożnika komnaty) została umieszczona niewielka latryna. Nieco większa garderoba znajduje się z kolei w grubości ściany północnej. W pobliżu południowo – zachodniego narożnika tej komnaty ulokowane zostały także dwie, raczej małe półki ścienne. Z uwagi, że na tym poziomie brak jest śladów oryginalnego kominka przyjmuje się, że jego funkcję mogła pełnić… wnęka okienna w ściętym narożniku komnaty. Ponad nią, już na szczycie wieży zachowały się także niewielkie pozostałości przewodu kominowego.
Dodatkowe pomieszczenie mieszkalne, przeznaczone najprawdopodobniej do użytku służby mieściło się także na poddaszu. Wokół niego poprowadzony został także chodnik straży. Od zewnętrznej strony osłania go prosty parapet. Większość osadzonych w nim niegdyś rzygaczy niestety nie zachowała się do dnia dzisiejszego.
W dolnej części północnej i południowej elewacji wieży zostały umieszczone po dwa duże i bardzo nietypowe otwory ściekowe.
Niewielki, prawie trójkątny w planie dziedziniec przylega natomiast do wschodniej elewacji wieży. W jego obrębie oryginalnie mieścił się przynajmniej jeden budynek gospodarczy. We wschodnim odcinku muru dziedzińca została także osadzona bardzo wąska poterna. W tym miejscu znajdowała się ponadto niewielka przystań dla łodzi.
Kolejne budynki gospodarcze mogły być ulokowane także od zachodniej strony wieży.
Cały kompleks, od strony lądu (czyli zachodu) chroniła też niegdyś wykuta w skale fosa. Jej enigmatyczny opis został zawarty między innymi w raporcie „Statistical Account” z roku 1792. Wydaje się, że niedługo później została ona też całkowicie zasypana.
Zamek Carrick z pewnością był wielokrotnie modyfikowany, mi.n. w XVI, XVII i XX wieku.

 

 

 

 

Historia Carrick Castle

 

 

Doskonałe pod strategicznym względem miejsce, na którym ulokowany jest zamek Carrick miało być wykorzystywane już w pierwszych wiekach naszej ery. Według lokalnej tradycji pierwszą warowną budowlą w tym miejscu był fort Wikingów. Następnie, od XII wieku mieścił się tutaj królewski dworek łowiecki. Na co dzień pozostawał on jednak pod zarządem klanu Lamont. Podczas I-szej Wojny o Szkocką Niepodległość (1296 – 1329) zamek ten został zajęty przez wojska króla Anglii – Edwarda I (ur. 1239 – zm. 1307). Następnie angielski monarcha przekazał go na własność sir Henry’ego Percy, 1-ego barona Percy (1273 – 1314). Wiosną 1307 Carrick został jednak odbity przez oddziały króla Szkotów – Roberta I Bruce (1274 – 1329). Pozostał też częścią dóbr koronnych, aż do roku 1368. Wówczas, syn i następca Roberta I – król David II (1324 – 1371) oddał go pod zarząd klanu Campbell.
Campbell’owie także, w XV wieku w miejscu starszej warowni wybudowali zachowany do dnia dzisiejszego zamek. Najwcześniejsza wzmianka o nim, jako o siedzibie sir Duncana Campbella „le Carryk”, pochodzi już z roku 1428. Przez kolejne lata Carrick wciąż pozostawał częścią dóbr koronnych, a sami Campbellowie rezydowali w nim jako „heraldyczni kapitanowie”. Miał być on też ulubionym dworkiem łowieckim króla Jamesa IV (1473 – 1513).
W roku 1563, w tej pełniącej wówczas rolę istotnej warowni leżącej na trasie pomiędzy rzeką Clyde a fiordem Fyne, przez trzy dni bawiła także królowa Maria Stuart (1542 – 1587).
W roku 1685, w związku z wiodącą rolą sir Archibalda Campbella, 9-ego hrabiego Argyll (1629 – 1685)) w szkockim epizodzie tzw. „Rebelii Monmoutha”, (uzurpatora do tronu Anglii, Szkocji i Irlandii – sir Jamesa Scotta (1649 – 1685), 1-ego księcia Monmoutha) pozostający pod jego zarządem zamek Carrick, na rozkaz szkockiego parlamentu został zaatakowany i złupiony. Ataku tego najprawdopodobniej dokonały rojalistycznie zorientowane klany MacLeans i MacLachlans. Porzucony po tym wydarzeniu, aż do XX wieku popadał w coraz większą ruinę. Przez pewien czas posiadłość Carrick wraz z zachowanymi ruinami stanowiła też własność rodu Murray, hrabiów Dunmore.
Znaczna część górnych partii wieży uległa całkowitemu zniszczeniu już w XIX wieku. Wreszcie na początku XX wieku w obrębie zamku podjęto pierwsze, raczej niewielkie roboty konserwacyjne i porządkowe. Bardziej poważnie prace, prowadzone pod kierunkiem znanego szkockiego architekta Ian’a MacKerrona Begga, rozpoczęły się w Carrick w roku 1988. Położono wówczas nowe, drewniane stropy na pierwszym i drugim piętrze wieży oraz w większości odbudowano jej zrujnowany szczyt. Od tej pory zamek jest częściowo przystosowany do zamieszkania.

 

 

Nazwa Carrick wywodzi się najprawdopodobniej od gaelickiego wyrazu „Carraig”, oznaczającego „skałę”.

 

0 komentarzy:

Dodaj komentarz

Chcesz się przyłączyć do dyskusji?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *